DSCF6426

-2-

stosowanymi przez pracowników dużych firm, przedsiębiorstw lub biur projektów, bez względu ni obowiązujący stan normalizacji. Rysunki schematyczne urządzeń bardzo często przedstawiają najbardziej charakterystyczny przekrój lub widok zespołu roboczego decydującego o jego zastosowaniu. Przy ich opracowaniu nie została zachowana ani proporcja wymiarów, ani wzajemne położenie widocznych elementów. W schematach linii aparaturowych rysuje się ciąg produkcyjny składający się z odpowiednich symboli uszeregowanych kolejno od lewej do prawej strony. Gdy ciąg nie zmieści się w jednej linii, należy pozostały fragment umieścić poniżej w równoległych liniach do pierwszego jego fragmentu. Kierunek przepływu surowca lub półproduktów oznacza się na schemącie długimi lub krótkimi liniami zakończonymi strzałką. Odpowiednio zakrzywione linie ze strzałką oznaczają ruch obrotowy np.: wału urządzenia. Począwszy od schematów ogólnych linii wprowadzona zostaje numeracja przedstawionych na nich urządzeń.

Wstępne schematy linii aparaturowych zawierają wszystkie niezbędne maszyny lub aparaty do realizacji podstawowych operacji i procesów jednostkowych wytwórczych oraz urządzenia pomocnicze (transportowe, magazynowe, dozujące itp.). Ten rodzaj schematów można spotkać zarówno w dokumentacji projektowej, katalogach ofertowych jak i w czasopismach lub podręcznikach przedstawiających technologię produkcji.

Końcowym etapem projektowania w przyjętym podziale są schematy techniczne. Ich dokładność przejawia się tym, że aparatura rysowana jest w odpowiedniej skali z zachowaniem odstępów i różnic poziomów, na których umieszczono poszczególne urządzenia. Dlatego na ich podstawie można podać niezbędną liczbę kondygnacji dla rozmieszczenia linii oraz wskazać możliwe miejsca zastosowania transportu grawitacyjnego. Ponadto na schematach technicznych są nanoszone pewne szczegóły instalacji np.: średnice rurociągów, rozmieszczenie głównych zaworów, przyrządów kontrolno-pomiarowych itd. Dla lepszego zrozumienia procesów do rysunków schematycznych dołącza się informacje o pożądanych lub zadanych parametrach technologicznych w charakterystycznych miejscach linii np.: temperaturę wody, stężenie koncentratu, ciśnienie pary grzejnej na wejściu do wymiennika itd.

3. Wykonywanie rysunków schematycznych

Rysunki schematyczne linii aparaturowych, najczęściej wykonuje się na arkuszach o formacie A3 lub A4. Zaleca się stosowanie symboli graficznych znajdujących się w Polskich Normach (PN) lub normach branżowych (BN). Symbol urządzenia złożonego z określonych elementów podstawowych tworzy się przez odpowiednie zestawienie znormalizowanych symboli aparatów i armatury np.: krystalizator w linii do produkcji proszku serwatkowego jest zbiornikiem bezciśnieniowym z płaszczem chłodzącym i z mieszadłem ramowym. Dozwolone jest stosowanie symboli graficznych nie objętych normami, pod warunkiem objaśnienia ich znaczenia na wolnym polu arkusza rysunkowego. Jeśli w czasie opracowywania schematu są już określone specjalne wymagania odnośnie kształtu urządzenia, to należy uwzględnić je rysując dany symbol w sposób ilustrujący te wymagania np.: dno półkolistego mieszalnika ciśnieniowego. Na oznaczenie maszyn, aparatów lub urządzeń rzadko stosowanych lub nie mających odpowiednika w wykazie symboli graficznych objętych normą branżową dla aparatury chemicznej lub w normach pokrewnych zaleca się przyjąć prostokąt (21*5 mm), wewnątrz którego wpisana będzie nazwa lub numer pozycji według tablicy objaśniającej schemat technologiczny. Symbole graficzne urządzeń należy tak rozmieścić na arkuszu rysunkowym, aby można było łatwo ustalić ich oddziaływanie w procesie tworzenia gotowego wyrobu, przepływ potoku materiałowego oraz przyjęty wariant technologii. Wielkość symboli graficznych na schematach powinna być w przybliżeniu zgodna z wielkościami symboli graficznych podanymi w normach. Norma dopuszcza proporcjonalne zwiększenie lub zmniejszenie symboli graficznych, pod warunkiem zachowania czytelności schematu.

We wszystkich schematach jednego typu wchodzących w skład dokumentacji należy stosować symbole graficzne o tych samych wielkościach, rysowane liniami o grubościach przyjętych na znormalizowanych rysunkach. Symbole graficzne należy rysować na schemacie w położeniu ustalonym w normach na te symbole. Norma dopuszcza rysowanie symboli graficznych obróconych

Dr i ni. Dariusz Piotrowski: Rysunki schematyczne linii aparaturowych