DSCF6460

Tablica 5

LUDNOŚĆ WYZNANIA MOJŻESZOWEGO W MIASTACH W 1931 R. WEDŁUG WOJEWÓDZTW

W tym ludność wyznania mojżeszowego

	Ogółem	we wszystkich miastach		w miastach o ludności
Województwa	ludność miast (w tys.)	w tys.	w proc. ogółu mieszkańców	powyżej 20 tys. w proc. ogółu mieszkańców	20 tys. 1 mniej w proc. ogółu mieszkańców

Polska	8 731	2 381	27,3	26,4	28,8
m. Warszawa	1172	353	30,1	(30,1	X
Warszawskie	582	173	29,7	17,5	35,2
Łódzkie	1104	345	31,2	31,5	30,1
w tym m. Łódź	605	202/	33,4	33,5	X
Kieleckie	750	226	30,1	25,3	*41pjjS
w tym m. Częstochowa/	117	i 26]	22,2	21,9	X
Lubelskie	434	190	43,8	38,3	48,5 W
w tym m. Lublin	113	39	34,5}v	' 34,7	X
Białostockie	396	153	38,6	40,0 V	36,9
Wileńskie	261	76	29,1	28,2	32,0
w tym m. Wilno	195	K	28,2	28,2/	X ■i 42,6 MM, 48,7 0,7 0,9 2,8 21,3
Nowogródzkie	103	44		42,4 &
Poleskie	149	73	3P'
Wołyńskie	253	124	49,0 i	49£
Poznańskie	838	7	0,8	0,9
Pomorskie	348	3	0,9	0,8
Śląskie	418	16	3,8	4,2
Krakowskie	580	143	24,7	27,7
w tym m. Kraków	219	57	26,0	25,8	A 34,5 v
Lwowskie	776	258	33,2	32,6
w tym m. Lwów	312	100	32,1	31,9	A 30,9 34,0
Stanisławowskie	295	103		40,3'/
Tarnopolskie	272	94	34,6	39,3

zaledwie 936. Nie różniły się one przeważnie od gospodarstw białoruskich lub polskich. W całej Polsce utrzymywało się z rolnictwa zaledwie 4 proc. Żydów; ¹ byli to przeważnie właściciele drobnych gospodarstw, stosunkowo niewielu pracowało jako robotnicy rolni.

We wspomnieniach Ireny Kowalskiej czytamy o żydowskich rolnikach ze wsi Skryhiszyn w województwie lubelskim: „(...) gospodarstwa różnej wielkości można by scharakteryzować (...) na biedniackie, średniackie, a także kułackie. Część gospodarstw nie była w stanie całkowicie utrzymać swych właścicieli. Gdyby zastosować obecne pojęcia, nazwalibyśmy ich chłopami-rze-mieślnikami, chłopami-sklepikarzami, chłopami-leśnika-mi”.

Wśród największych posiadaczy ziemskich — według cytowanych już badań W. Roszkowskiego — znalazło się trzynastu Żydów; majątek żadnego z nich nie dorównywał posiadłościom polskich rodów arystokratycznych. Przede wszystkim jednak Żydzi utrzymywali się z pracy w zawodach nierolniczych. Podstawowe dane o ich strukturze zawodowej i społecznej zawiera tablica 6.

Jak widać z przedstawionych danych, przytłaczająca większość Żydów utrzymywała się z przemysłu oraz handluTprzy czym przeważali właściciele małych zakładów, nie^zatrudniający pracowników najemnych. Z punktu widzenia ekonomicznego nazywamy to eospodarką drobnotowarową. Innymi słowy, byli to przeważnie dro-1bni kupcy oraz rzemieślnicy. Należy jednak zaznaczyć, że między samodzielnym producentem a robotnikiem występowały rozmaite przejściowe formy zarobkowania. Wielu rzemieślników zachowało samodzielność w tym sensie, że pracowało we własnym mieszkaniu, w ustalonym przez siebie czasie, lecz wykonywało zamówienia przedsiębiorców — zazwyczaj kupców — z powierzonych sobie surowców. W latach wielkiego kryzysu gospodarczego zdarzało się (nie tylko zresztą wśród rzemieślników żydowskich), że majster zwalniał czeladników, nie

99