DSCN6075 (3)

ru, bo to są jednakowo. Długość nawy głównej powl/nna być równa dwóm długościom chóru **. Kwadrat podstawowy stanowi tu tylko rodzaj modułu poprzez swój związek z wymiarami prezbiterium. Tak więc wskazówki Lachera pozwalają zdać sobie sprawę z niejednolitości metody stosowanej przy określaniu złożonej formy architektonicznej, przynajmniej na schyłku średniowiecza. Niemniej jednak wydaje się, że manipulacje kreślarskie na temat geometrii kwadratu odgrywały szczególnie dużą rolę w metodach majstrów średniowiecznych. Franki widzi w nich istotę tajemnicy zawodowej, o której wspominają statuty lóż murarsko-kamieniarskich^ss. Trudno przesądzić, czy tak było w rzeczywistości. Wydaje się, że w podobny sposób posługiwano się również innymi re-jgularnymi figurami geometrycznymi, zwłaszcza trójkątem równobocznym. Być może jed-

ritzora. Ponadto również to metodą uzyskuje się wymiary określające grubość ściany nawy (równa się ona bokowi kwadratu uzyskanego przez przepołowienie boków grundtu), oraz grubość przypór przy nawach bocznych. Również profil filarów wynika z tej samej kwadratury. Kwadrat o boku równym szerokości chóru służy do wyznaczenia w terenie wielobocz-nego zamknięcia absydy.

Trzeba jednak podkreślić, że u Lachera geometryczny wykres podstawowego kwadratu nie zawiera, nawet potencjalnie, danych do wszystkich elementów budowli. O ustosunkowaniu poszczególnych części, o proporcjach przekroju, a więc o wysokości sklepień, szerokości naw, decydują stosunki liczbowe, a nie geometryczne zależności. I tak np. wysokość prezbiterium, określona jest w trzech wariantach w stosunku do jego szerokości: jako 1 i 1/2 szerokości, 2 szerokości i 3 szerokości, ze szczególnym zaleceniem drugiej możliwości; szerokość nawy bocznej równa się połowie szerokości nawy głównej, czyli połowie szerokości chó

³²    L. Lacher, o. c., s. 152—153.

³³    P. Franki, o. c., s. 54.

\ ( E
		kask

tn. Ctfrlw

\

jgęgciti»5-uef «r e 1*    om

A «t(- luft tftk tatf«OMiee J Sfw-łitftfOślnłr V'

Ryc. 7. Villard d'Honn<?-oourt, rekonstrukcja k*'⁸' dratury rzutu wieży * Laon. (Wg M. V ę 11 e, c.„ tabl. VIII)