DSCN6120 (Kopiowanie)

tywyrh

W przyrodzie największe znaczenie ma kilka monosacharydów. Spośród trioz wymienić należy awcbyd-słiwrolowy o wzorze C.H.O, (CllO-HCOlI-CH pm. Pentożami saryboza i dcoksyryhom

(ryc. 3*6). będące składnikami kwasów nukleinowych. Spośród heksoz wymienić należy glukoyg fmklPZC • fialaklSJZS(ryc. 3-7). Glukoza jest monosacharydcm, który w największej ilości występuje w organizmie człowieka. Pozostałe cukry proste są w wątrobie przekształcane w glukozę. Stanowi ona główny materiał cncrgodajny dla komórek, toteż organizm utrzymuje jej stały poziom we krwi, oscylujący wokół wartości 0,1%. Gdy ilość glukozy we krwi się obniża, jest ona mobilizowana z wątroby poprzez rozkład zmagazynowanego tam elikogenu (proces ulikoncnolizyl. Zjawiska te są przeważnie regulowane na drodze skomplikowanych mechanizmów fizjologicznych, z zaangażowaniem układu nerwowego i hormonalnego.

3    2

pentozy    heksozy

numeracja atomów »ę(ja

OHH

liuktoza

■yboza 2-daoksyiyboza

fruktoza (Ir ukto pi ra noża, w stanie wolnym)

(hu kto tu ta no za.

(w formie związanej)

glukoza

galakloza

Ryc. 3 - 6. Porównanie budowy pentozy i heksozy oraz    Ryc. 3-7. Budowa najważniejszych heksoz

wzory strukturalne rybozy i dcoksyrybozy

Cząsteczki monosacharydów wiążą się w większe jednostki, w wielocukry. Wyróżniamy wśród nich nliyosacliarydy (gr. oligos- mały) składające się z niewielu cukrów prostych oraz polisacharydy (gr. polys - wielki) zbudowane z wielu cząsteczek monosacharydów. Spośród oligosacharydów z dwóch cząsteczek cukru prostego (disacharyd) zbudowana jest m.in. sacharoza, składająca się z glukozy i fruktozy (ryc. 3-8). Wydobywana jest z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej i stanowi spożywany przez nas cukier; w roślinach jest głównym cukrem „transportowym”. Maltoza (ryc. 3-8) zbudowana jest z dwóch cząsteczek glukozy połączonych wiązaniem alfa-glikozydowym, cclobioza z dwóch molekuł glukozy połączonych wiązaniem beta-glikozydowym, zaś laktoza, czyli cukier mleczny jest disacharydem powstałym przez połączenie glukozy i gałaktozy (ryc. 3-8).

maltoza

laktoza

ce lobiom ićMinTa