DSCN6227 (Kopiowanie)

210

jąderko

podjednostkl rybosomów rybosom

Ryc. 5-51. Organizacja jądra komórki eukariotycznej. Podkreślono powstawanie rybosomów w obszarze jąderka oraz ukazano proces transkrypcji na granicy zwartej i luźnej chromatyny: powstaje HnRNA pod postacią włókienek periochromatynowych, który następnie przekształcany jest w mRNA (ziarna periochromatynowe czyli informozomy) (JD).

(3!

*

H

*

Ni

S

wMk/enfca peridiromalyno™ (HnRNA)

infom ozony    I

I¹*™

ziarna penebromatyrtowe otoczka jądrowa chromatyna zwarta chromatyna luźna

Biologia - repetytorium Jta kaailjilaión- na akademie medycy

POBUDZENIE

o

o

ZBIORNIK

'N^ORMACJi

/ONAI _

	mRNA V	mm mm 1
	1 ROM»LiKS	S mm-
	i ODCZYT UJĄĆ	f men
—	fGTPl ryb
3	(AkfRNA /

i O

białko

Ryc. 5 - 50. Cybernetyczny model komórki eukariotycznej jako układu produkującego białko. Pobudzenie dociera do informacji zawartej w jądrze; tu następuje przepisanie (transkrypcja) odpowiedniego polecenia na matrycę (mRNA). Matryca po przejściu do cytoplazmy zostaje odczytana (translacja) przez odpowiedni kompleks odczytujący - co oznacza wyprodukowanie białka. AktRNA-tRNA z przyłączonym aminokwasem (aminoacylo-tRNA). GTP ■ gruanozynoirifosforan; ryb ■ rybosom (JD).

najprawdopodobniej zawiera on wszystkie rodzaje mRNA. występujące w całym organizmie. HnRNA w wątrobie człowieka zawiera np. również sekwencje kodujące m.in. białka mózgu, nerki, kości mięśni itp. Cząsteczki HnRNA widoczne są w mikroskopie elektronowym jako tzw. wlókienka perichromatynowe (ang.: perichromatin fibrils). W obrębie jądra następuje ich dalsza „obróbka" Z łańcucha HnRNA wycięte zostają introny (ryc. 5-52), a pozostałe egzony „zszyte” jeden z drugi® tak, iż powstaje z nich łańcuch mRNA. Taki łańcuch następnie chroniony jest cząsteczkami białek i wędruje do cytoplazmy przez pory w otoczce jądrowej. Ma wówczas strukturę ziarenek ban wydłużonych pałeczek, które możemy obserwować w mikroskopie elektronowym. Elementom ty® nadano nazwę informozomów. a więc ciał, przenoszących informację z jądra do cytoplazmy Przypuszcza się. że wycięte z HnRNA introny odgrywają istotną rolę w regulacji procesu transkrypcji Należy tu nadmienić, iż fakt występowania szeregu genów w komórkach w postaci podzielonej ma istotne znaczenie dla zrozumienia niektórych procesów, np. wytwarzania przeciwciał.

Również przebieg translacji w komórkach eukariotycznych różni się nieco od przebiegu 'op'-procesu u bakterii. Różnice dotyczą zarówno rybosomów, jak i mRNA oraz samego momentu inicj-i'¹ Jak pamiętamy (rozdz. 4), w komórkach bakterii i sinic, a także w mitochondri*'® i chloroplastach występują małe rybosomy (o tzw. stałej sedymentacji 70 S i oiężarzc eząsłee ko»)' pjc, 2.7'IO' dallonów). Rybosomy cukariontów są większe: stała sedymentacji wynosi KO 5. cząsteczkowy 4* 10* daltonów.

$