DSCN6406 (Kopiowanie)

łodygi i liści. Natomiast sole mineralne znajdują się w wodzie gleby pod postacią jonów. Część z nich pobierana jest przez korzeń na zasadzie dyfuzji • wówczas, gdy ich stężenie w glebie jest wyższe niż w komórkach rośliny. Wiele jonów jest pobieranych jednak w drodze ułatwionego lub aktywnego transportu.

Łodyga jest nadziemnym przedłużeniem korzenia. Stanowi ona główny element pędu i jej podstawowymi zadaniami są: podtrzymywanie liści, kwiatów i owoców (funkcja mechaniczna) i przewodzenie wody i soli mineralnych (z korzenia do liści) oraz asymilatów (z liści do innych tkanek), co stanowi funkcję fizjologiczną. Nieraz łodyga może spełniać odmienne, specyficzne zadanie i wówczas jej budowa jest odmienna (ryc. 7-73). U kaktusów łodyga jest gruba i pełni jednocześnie funkcję organu asymilującego (liście kaktusów, przekształcone w kolce, mają głównie zadanie ochronne) i magazynującego wodę. Liściokwiat (Phyllanlus) i szparag (Asparagus) również nie mają liści asymilujących i fotosynteza ma miejsce u tych roślin w komórkach kory pierwotnej łodygi. Bulwiaste zgrubienia kalarepy są też przekształconą (magazynującą i fotosyntetyżującą) częścią pędu. Łodygę podziemną nazywamy kłączem (ryc. 7-73); kłącza grzybieni (Nymphaea) są organem spichrzowym magazynującym substancje odżywcze. Bulwy ziemniaka (Solanum tuberosum - ryc. 7-73), wytwarzane na końcach cienkich pędów podziemnych (stolonów), są w istocie skróconymi pędami podziemnymi magazynującymi substancje zapasowe. Cebula to skrócona łodyga podziemna, otoczona ściśle na siebie zachodzącymi, przekształconymi, łuskowatymi liśćmi. Łodygi pnączy są cienkie i giętkie i umożliwiają oplatanie podpór; u niektórych roślin przekształcone są w organy czepne. np. wąsy (u winorośli). Za pomocą rozłogów czyli pełzających i ukorzeniających się pędów nadziemnych następuje rozmnażanie wegetatywne niektórych gatunków (np. truskawki). Wreszcie fragmenty łodygi mogą pełnić funkcje obronne - np. ciernie tarniny (Prunus spinosa).

Ryc. 7-73. Rodzaje specyficznych przekształceń łodygi: 1 - bulwa ziemniaka (Solanum tuberosum); 2 - kłącze grzybienia {Nymphaea); 3 - łodyga kaktusa; 4 - wąs czcpny winorośli (Mtis rnifera); 5 - łodyga kalarepy (Brassica oleracea var. gongylodes) (JD).

Pęd (czyli łodyga wraz z liśćmi) rozwija się z epikotylu zarodka (ryc. 7-70). Od początku swego powstania zawiera w części wierzchołkowej merysłem wierzchołkowy (stożek wzrostu), w odróżnieniu od korzenia nie okryty czapeczką i otoczony zawiązkami liści. Zawiązki te stopniowo rosną, otaczają merystem i powstaje pak (w przypadku drzew otoczony dodatkowo łuskami ochronnymi). Podziały komórek w wierzchołku wzrostu sprawiają, iż wcześniej powstałe komórki "odsuwane” są do strefy elogacyjnej i następnie różnicują się w poszczególne tkanki; w ten sposób łodyga rośnie “z góry na dół". W odróżnieniu od korzenia, nie wszystkie komórki wydłużają się jednakowo: na przemian występują odcinki o komórkach bardziej wydłużonych (migdzywęźlfl) i mniej wydłużonych (węzły -Z których wyrastają liście) (ryc. 7-75). W rozwijającym się wierzchołku pędu powstają trzy rodzaje tkanek pierwotnych: praskórka (protoderma), z której powstanie skórka (epiderma); merystem ijfttoflwowy czyli pramiękisz (z którego rozwinie się miękisz rdzenia i kory pierwotnej) ora/nrokainhimii