DSCN6406 (Kopiowanie)

lodvgi i liści. Natomiast sole mineralne znajdują siq w wodzie gleby pod postaciąjonów. Część z nich pobierana jest przez korzeń na zasadzie dyfuzji - wówczas, gdy ich stężenie w glebie jest wyższe niż *■ komórkach rośliny. Wiele jonów jest pobieranych jednak w drodze ułatwionego lub aktywnego transportu.

ł-odyga jest nadziemnym przedłużeniem korzenia. Stanowi ona główny element pędu i jej podstawowymi zadaniami są: podtrzymywanie liści, kwiatów i owoców (funkcja mechaniczna) i przewodzenie wody i soli mineralnych (z korzenia do liści) oraz asymilatów (z liści do innych tkanek), co stanowi funkcję fizjologiczną. Nieraz łodyga może spełniać odmienne, specyficzne zadanie i wówczas jej budowa jest odmienna (ryc. 7-73). U kaktusów łodyga jest gruba i pełni jednocześnie funkcję oiganu asymilująccgo (liście kaktusów, przekształcone w kolce, mają głównie zadanie ochronne) i magazynującego wodę. Liściokwiat (Phyllanius) i szparag (Asparagus) również nie mają liści asymilujących i fotosynteza ma miejsce u tych roślin w komórkach kory pierwotnej łodygi. Bulwiaste zgrubienia kalarepy są też przekształconą (magazynującą i fotosyntetyżującą) częścią pędu. Łodygę podziemną nazywamy kłączem (ryc. 7-73); kłącza grzybieni (Nymphaea) są organem spichrzowym magazynującym substancje odżywcze. Bulwy ziemniaka (Solanum tuberosum - ryc. 7-73), wytwarzane na końcach cienkich pędów podziemnych (stolonów), są w istocie skróconymi pędami podziemnymi magazynującymi substancje zapasowe. Cebula to skrócona łodyga podziemna, otoczona ściśle na siebie zachodzącymi, przekształconymi, łuskowatymi liśćmi. Łodygi pnączy są cienkie i giętkie i umożliwiają oplatanie podpór; u niektórych roślin przekształcone są w organy czcpnc, np. wasv (u winorośli). Za pomocą rozłogów czyli pełzających i ukorzeniających się pędów nadziemnych następuje rozmnażanie wegetatywne niektórych gatunków (np. truskawki). Wreszcie fragmenty łodygi mogą pełnić funkcje obronne - np. ciernie tarniny (Pnmus spinosa).

Ryc. 7-73. Rodzaje specyficznych przekształceń łodygi: I - bulwa ziemniaka (Solanum tuberosum)-, 2 - kłącze grzybienia (Nymphaea)\ 3 - łodyga kaktusa; 4 - wąs czepny winorośli {fills yinifera); 5 - łodyga kalarepy (Brassica oleracea var. gongylodes) (3D).

Pęd (czyli łodyga wraz z liśćmi) rozwija się zepikotylu zarodka (ryc. 7-70). Od początku swego powstania zawiera w części wierzchołkowej merystem wierzchołkowy (stożek wzrostu), w odróżnieniu od korzenia nie okryty czapeczką i otoczony zawiązkami liści. Zawiązki te stopniowo rosną, otaczają merystem i powstajepak (w przypadku drzew otoczony dodatkowo łuskami ochronnymi). Podziały komórek w wierzchołku wzrostu sprawiają, iż wcześniej powstałe komórki “odsuwane” są do strefy elogacyjncj i następnie różnicują się w poszczególne tkanki; w ten sposób łodyga rośnie "z góry na dół". W odróżnieniu od korzenia, nie wszystkie komórki wydłużają się jednakowo: na przemian występują odcinki o komórkach bardziej wydłużonych (międżywęŻla) i mniej wydłużonych (aaiZly -z których wyrastają liście) (ryc. 7-75). W rozwijającym się wierzchołku pędu powstają trzy rodzaje tkanek pierwotnych: praskórka (protoderma), z której powstanie skórka (epiderma); merystem ppflflpwpwy czyli pramiekisz (żktórego rozwinie sięmiękisz rdzenia i kory pierwotnej) orazprokmubiuiii