DSCN6433 (Kopiowanie)

pień kolonii (utworzony przez polipa-założycicla) jest bardzo skrócony, natomiast pneumatofb, tworzy dużą (do 30 cm długości i 10 cm szerokości) przeźroczystą bańkę pływającą na powictzch^ morza, poruszaną wiatrem. Wszystkie polipy zwisają pod bańką, a te przekształcone w nici chwyci mogą wyciągać się na długość do 30 metrów! Kolonia bębelnicy wędruje po morzach, "przeczesują-wodę i wyłapując zdobycz; jej baterie parzydełek mogą spowodować poważne uszkodzenia skóty nawet u człowieka.

Krążkoplawy (Scyphozoa) to gromada jamochłonów, u których w cyklu życiowym występuj, zarówno meduza, jak i polip. Przeważnie znane są w postaci meduzy.

U wielu gatunków krążkopławów występuje przemiana pokoleń (ryc. 7-86). Meduza jest pokoleniem płciowym. Z zapłodnionego jaja rozwija się mikroskopijna, urzęsiona larwa tzw. planują. Osiada ona i przekształca się w polipa (tzw. scyfopolip lub scyfostoma), zazwyczaj o szesnastu ramionach. Polipie, może wytworzyć kolonię. Natomiast meduzy powstają nie przez pączkowanie, lecz przez strohilłfj-Zjawisko to polega na tym, że część gębowa polipa odsznurowuje się poprzecznie i wraz z ramionami oddziela, tworząc scyfomcduzę; często ten podział występuje jednocześnie na wielu poziomach, tak,^ strobilujący polip wygląda jak stos ułożonych jedna na drugiej salaterek. Świeżo odłączona od polipa scyfomeduza jest mała (2-3 mm średnicy) i określamy ją mianem efiry. Efira rośnie, powstają narządy ruchów i wkrótce przekształca się w dorosła meduze. Przemiana pokoleń u jamochłonów jest przykładem metayenezy (por. rozdz. 6.2.S.): oba pokolenia są diploidalne, natomiast haploidalne sąjedynie gamety.

Budowę meduzy ilustruje schematycznie ryc. 7-87, ukazując jednocześnie analogie w budowie przedstawicieli trzech gromad parzydełkowców (ryc. 7-87A). Meduza jest jak gdyby “od wróconą do góry nogami" stułbią, na dodatek o bardzo wydatnie rozwiniętej warstwie mezoglei. Jest to zwierzę dobrze przystosowane do życia w otwartych morzach - porusza się w wodzie ruchami “pompującymi". Na spodniej stronic parasola znajduje się otwór gębowy, otoczony czułkami (ryc. 7-87B). Tu także mieszczą się gonady, które przeświecają przez galaretowaty “parasol” (krążek) i zwykle umożliwiają rozpoznanie płci zwierzęcia: na przykład u bałtyckiej chełbii modrej (Aurelia aurita) samce posiadają gonady mlecznobiałc, samice zaś różowawc lub pomarańczowe. Brzegi "parasola" oraz czułki meduzy usiane są parzydełkami, umożliwiającymi łowienie zdobyczy: większość meduz odżywia się rybami i innymi zwierzętami. U krążkopławów narządy zmysłów kierują ruchami meduzy; niektóre gatunki posiadają dość dobrze rozwinięty narząd wzroku, zaopatrzony w soczewkę i ciało szkliste.

Krążkoplawy żyją wyłącznie w wodach morskich. W Bałtyku dość pospolita jest chcłbia modra {Aureiiś aurita). osiągająca średnicę 40 cm i odżywiająca są planktonem. Inny, znacznie rzadszy bałtycki gatunek to meduza festonowa (Cyanea capiUata), której średnicą wynieść może 1 m. Jest ona spokrewniona z największymi gatunkami meduz z rodzaju Cyanea, które żyją w Oceanie Atlantyckim, osiągając średnicę 4 m i czułki kilkunastometrowej długości. Radość dla oczu, jakąjeu obserwowanie poruszania się w wodzie takiego pięknego zwierzęcia (chcłbie te są błękitno - pomarańczowe) mąci jednak fakt, że dotknięcie ogromnej liczby parzydełek, w jakie zaopatrzony jest ten gatunek meduzy, może by* niebezpieczne dla życia ludzkiego.

Koralowce (Anthozoa) występują wyłącznie w postaci polipa (ryc. 7-88 i 7-87 A). Mogą występów * noiedvnczo lub tworzyć kolonie. Od stulbiopławów rożna