DSCN6433 (Kopiowanie)

pień kolonii (utworzony przez polipa-założycicla) jest bardzo ikrócony, natomiałt pneamMofa, tworzy dużą (do 30 cm długości i 10 cm szerokości) przeźroczystą bańką pływającą na powicrzch* morza, poruszaną wiatrem. Wszystkie polipy zwisają pod bańką, a te przekształcone w mci chwyt* mogą wyciągać się na długość do 30 metrów! Kolonia bębelnicy wędruje po morzach, przeczesują^ wodę i wyłapując zdobycz; jej baterie parzydełek mogą spowodować poważne uszkodzenia skóry nawet u człowieka.

K rąźkoplawy (Scyphoeoa) to gromada jamochłonów, u których w cyklu życiowym wystgrujjj zarówno meduza, jak i polip. Przeważnie znane są w postaci medllżY-

U wielu gatunków krążkopławów występujeprzemiana pokoleń (tyc. 7-86). Meduza jest pokolenie* płciowym. Z zapłodnionego jaja rozwija się mikroskopijna, urzęsiona larwa tzw. plamiła. Osiada ona i przekształca się w polipa (tzw. scyfopolip lub scyfostoma), zazwyczaj o szesnastu ramionach. Polip ten może wytworzyć kolonię. Natomiast meduzy powstają nie przez pączkowanie, lecz przez strobilacfc Zjawisko to polega na tym, że część gębowa polipa odsznurowuje się poprzecznie i wraz z ramionami oddziela, tworząc scyfomcduzę; często ten podział występuje jednocześnie na wielu poziomach, lak.* strobilujący polip wygląda jak stos ułożonych jedna na drugiej salaterek. Świeżo odłączona od polipa scyfomeduza jest mała (2 - 3 mm średnicy) i określamy ją mianem efiry. Efira rośnie, powstają narządy ruchów i wkrótce przekształca się w dorosła meduzę. Przemiana pokoleń u jamochłonów jest przykładem metagenezy (por. rozdz. 6.2.S.): oba pokolenia sądiploidalnc. natomiast haploidalne sąjedynic gamety.

Budowę meduzy ilustruje schematycznie ryc. 7-87, ukazując jednocześnie analogie w budowie przedstawicieli trzech gromad parzydelkowców (ryc. 7-87A). Meduza jest jak gdyby “odwróconą do góry nogami*' stułbią, na dodatek o bardzo wydatnie rozwiniętej warstwie mezoglei. Jest to zwierz; dobrze przystosowane do życia w otwartych morzach - porusza się w wodzie ruchami “pompującymi". Na spodniej stronie parasola znajduje się otwór gębowy, otoczony czułkami (ryc. 7-87B). Tu także mieszczą się gonady, które przeświecają przez galaretowaty “parasol” (krążek) i zwykle umożliwiają rozpoznanie płci zwierzęcia: na przykład u bałtyckiej chcłbii modrej (Aurelia aurita) samce posiadają gonady mlecznobiałc, samice zaś lóżowawe lub pomarańczowe. Brzegi "parasola” oraz czulki meduzy usiane są parzydełkami, umożliwiającymi łowienie zdobyczy: większość meduz odżywia się rybami i innymi zwierzętami. U krążkopławów narządy zmysłów kierują ruchami meduzy; niektóre gatunki posiadają dość dobrze rozwinięty narząd wzroku, zaopatrzony w soczewkę i ciało szkliste.

K rąźkoplawy żyją wyłącznie w wodach morskich W Bałtyku dość pospolita jest chełbia modra (Aurelia aurita). osiągająca średnicę 40 cm i odżywająca się planktonem. Inny, znacznie rzadszy bałtycki gatunek to meduza festonowa (Cyanea capillata), której średnica wynieść może 1 m. Jest ona spokrewniona z największymi gatunkami meduz z rodzaju Cyanea, które żyją w Oceanie Atlantyckim, osiągając średnicę 4 m i czulki kilkunastometrowej długości. Radość dla oczu. jakąje* obserwowanie poruszania się w wodzie takiego pięknego zwierzęcia (chcłbie te są błękitno - pomarańczowe) mąci jednak fakt, że dotknięcie ogromnej liczby parzydełek-w jakie zaopatrzony jest ten gatunek meduzy, może byś niebezpieczne dla życia ludzkiego.

Koralowce (Anthozoa) występują wyłączni* w postaci polipa (ryc. 7-88 i 7-87A). Mogą występów*-¹ pojedynczo lub tworzyć kolonie. Od stułbiopławów różnft Ryc. 7-86. Przemiana pokoleń u krążkopławów _sję przede wszystkim tym, że otwór gębowy pmwadn n* (opis w ickicie) tJD).    bezpośrednio do jamy chłonąco-tniwiącej, IcezdoguntaM^

f A

H

jijfóSSl

mmsodt tf.isaan] sitoŚrćd ł* (Jflśnj

nM

riaapop

mąpopoś

tdttzdcpor

'Mirynt

'"*a_m

S