46
Podobny cykl rozwojowy ma Schislosoma mansoni - przywra występująca obecnie u około 60 milionów ludzi w Afryce. Azji i w Ameryce Południowej. Osobniki dojrzałe pasożytując*P olacfc żylnych jelita grubego, doprowadzając nieraz do poważnych uszkodzeń jelit i wątroDy. czasem kończących się śmiercią. Najpoważniejszy przebieg ma jednak zakażenie pasożytem o nazwie Schlstosoma japomcum. Jest to przywra podobna do przywry krwi i o bardzo podobnym cykl, rozwojowym, natomiast postacie dorosłe pasożytują w żyłach krezkowych. Inwazja prowadzić może do schistosomiazy o postaci mózgowej (napady padaczki, utrata mowy, utrata pamięci), jelitowy (krwawe biegunki) lub wątrobowej (marskość wątroby z wodobrzuszem); w dużym procencie przypadków następuje zgon po 2-5 latach od chwili zakażenia. Obecnie przywra ta - według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia - występuje u około 100 milionów ludzi na Dalekim Wschodzie.
7.4.6.3.2.3. Gromada: Tasiemce (Cestoda)
Tasiemce - których znamy około 3000 gatunków - to pasożyty o płaskim i długim ciele
(przypominają tasiemkę, stąd więc ich nazwa), pozbawionym orzęsionego naskórka. Większość ich narządów jest zredukowana bądź zanikła, natomiast - jak u wszystkich pasożytów - bardzo dobrze rozwinięty jest układ rozrodczy. Wszystkie tasiemce sahermafrodytami (obojnakami).
Dojrzałe tasiemce pasożytują w jelitach kręgowców. Ich ciało (ryc. 7-92) zbudowane jest z glótrkl (skoleksa). zaopatrzonej w przyssawki, a czasem haczyki, za pomocą których zwierzę wczepia się w błonę śluzową jelita, następnie z szyjki oraz zestrobilŁ złożonej z łańcucha licznych członów czyli prodołyd Nowe proglotydy powstają w tylnej części szyjki. Każdy człon zawiera pełny komplet narządów plciowycfajwesklch i żeńskich, przy czym najpierw dojrzewają męskie narządy płciowe, a dopiero później żeńskie: w ten sposób młodsze proglotydy mogą zapładniać dalsze, a więc starcze człony tej samej strobili. Narządy płciowe męskie to jądra, nasieniowody i prącie, zaś żeńskie noszą nazwy jajnika, żółtników, ootypu, pochwy (która odprowadza plemniki do ootypu) i macicy. W ostatnich proglotydach (tzw. macicznych^ występuje głównie bardzo rozbudowana macica, zawierająca zarodki rozwijające się w osłonach jajowych. U wielu gatunków tasiemców ostatnie człony (zawierające zapłodnione jaja) odrywają się i wydostają wraz z kałem na zewnątrz. Liczba produkowanych przez tasiemce jaj jest olbrzymia: sięga 5 milionów w I g kału. Tasiemce nie posiadają układu pokarmowego (wchłaniają substancje odżywcze ze środowiska, tzn. z jelita, całą powierzchnią ciała), układu oddechowego (ponieważ w świetle jelita tlenu jest bardzo niewiele, pasożyty te uzyskują energię głównie w drodze glikolizy beztlenowej), zapewne nie posiadają narządów zmysłów. Ich pokrycie ciała stanowi wór skórno-mięśniowy zbudowany z nabłonka (z grubym oskórkiemji trzech warstw mięśni..Układ nęrwpwyjest słabo rozwinięty i składa się z dwóch pasm nerwowych biegnących po bokach całej strobili i tworzących w główce splot włókienek. Natomiast układ wvdalmc7.vicsl-jak u przywr - POtoncfrydialny, zbudowany z dwóch kanałów biegnących po bokach wzdłuż całego ciała i zakończonych otworem wydalniczym w ostatnim członie; w każdym proglotydzie do kanałów uchodzą kanały poprzeczne.
i żvworodnvch (CyclophyUidea). U tych ostatnich jeszcze w macicy
Z medycznego punktu widzenia ważne są gatunki tasiemców należące do dwóch rzędów"
dojrzałych członów z zapłodnionej komórki jajowej rozwija się zarodek, który wytwarza wokół siebie otoczkę.
W ontogenezie tasiemców wyróżnić możemy jajo, onkosferę (w ciele żywiciela pośredniego1-cerkoid f wairieri i imago (Dostać dojrzała). Gdy iaio tasiemca dostanie się do żołądka odpowiedniego
c/ęści żylnej serca, następnie do płuc, potem do części tętniczej serca i z Krwią tętniczą narządów). Usadawia się w różnych narządach (wątroba, płuca. mózg. mięśnie) i P«eks*