DSCN6385 (Kopiowanie)

sporofit

makrosporangium

makrospora

Ryc. 7-58. Cykl rozwojowy paprotników różnoznrodnikowyclt na przykładzie widliczki (SclagincUu). W kółkach obrazy w powiększeniu mikroskopowym (JD).

Ryc. 7-59. Występujące w Polsce widłakowe (znaczki wskazują roślinę objętą ochroną gatunkową).

A - widłak goździsty(Lyeopodium clavalum)

B - widłak wtoniec (L. selago),

C - pory blin jeziorny (Isoetes lacuslris),

D - widliczka szwajcarska (Selaginella helvelicaj, kz - kłos zarodnionośny (JD).

Bardzo różne kształty przybierają u paprotników liście. Psylofity w ogóle ich nie miały (ryc. 2-15). Najpierwotniejsza forma liścia - blaszka liściowa podzielona na dichotomicznc segmenty -występowała u pierwotnych (dewońskich) paprotników i przetrwała do dziś u niektórych egzotycznych paproci. Liście widłaków i skrzypów są małe i siedzące na łodydze (ryc.7-59,7-60), natomiast u paproci duże, złożone z ogonków i blaszki liściowej (ryc. 7-61). Często obserwuje się dwunostaciowość liści czyli ich dymorfizm, wynikający z różnych funkcji: niektóre liście lub ich części służą do odżywiania i te nazywamy trofofilaml natomiast zadaniem innych jest produkcja zarodników i te określamy mianem snorofilów (rvc. 7-62). Sporofile mogą być skupione na szczycie łodygi, tworząc kłos zarodnionośny czyli sporofilostan (ryc. 7-60).

Zarodnie - które u psylofitów powstawały na szczytach pędów (ryc. 2-16) - u wszystkich pozostałych grup paprotników wytwarzane są na liściach lub w pachwinach liści (ryc. 7-59,7-60, 7-61). Mogą mieć różny kształt, lecz zawsze ma miejsce w nich proces mejozy, prowadzący do powstania haploidalnych komórek -zarodników U paprotników jednakozarodnikowych (ryc. 7-57) wszystkie zarodnie mają jednakową wielkość. U różnozarodnikowych (ryc. 7-58) występują małe), w których powstaje 64 lub więcej małych zarodników (mikrospor)

Z kiełkujących zarodników rozwija się pokolenie płciowe czyli gamctofit. Gamctofit paprotników - zwany przedroślem czyli zielonym splątkicm (ryc. 7-57,7-58) - jest malutką rośliną zazwyczaj Zieloną i samożywną, choć u niektórych gatunków może być heterotroficzny i rozwijać się tylko w symbiozie z grzybami. Przcdrośle, osiągając pełny rozwój, żyje krótko - tylko dopóty, póki sporofil nic stanie się samodzielny. Jednak u niektórych widłaków gamctofit późno, bo dopiero po kilku wytwarza narządy płciowe - jest to jeden z powodów ginięcia tych gatunków roślin.