DSCN6384 (Kopiowanie)

Biologia - repety n

do gametofitu) i zazwyczaj dużym: wymarłe paprotniki, a także istniejące do dziś paprocie ewiasą osiągają wysokość kilkunastu metrów! Jest zazwyczaj zróżnicowany na korzeń, łodygą i liście (ryc. 7-Ólj-zaradnie (które u mszaków znajdowały się na szczycie sporofitu - porównaj ryc. 7-54) u paprotniki* umieszczone są na liściach lub zakończeniach pędów (ryc. 7-59,7-60,7-61,7-62). Paprotniki mogąbyj jednakozarodnikowe (isosporae) lub różnozarodnikowe (heterosporae). Jednakozarodnikowe wytwarzająjednakowo zbudowane zarodniki, a rozwijające się z nich gametofity nie różnią się budową i są jednopienne (męskie i żeńskie komórki płciowe powstają u tego samego osobnika). U różnozarodnikowych występują zarodniki małe (mikrospory) - z których rozwijają się gametofity męskie - i zarodniki duże fmakrospory). dające początek gametontom żeńskim.

Łodyga paprotników (ryc. 7-56) na przekroju poprzecznym zbudowana jest z dwóch części; z kory i z walca osiowego. Cześć korowa pokryta jest skórka (epidermą) z obecnymi aparatami szparkowymi i zbudowana głównie zkory pierwotnej, zaś od wnętrza ograniczona endoderma. Wafo osiowy czyli stela może mieć różną budowę (ryc.7-56), lecz jego zasadniczym elementem sawiazkj przewodzące. Tkanka przewodząca składa się z drewna (ksylemu) i łyka (floemu) oraz komóiek miękiszowych. Zasadniczym elementem drewna są cewki (tracheidy), które w swej dojrzałej postaci są komórkami martwymi; u niektórych paprotników (np. u widliczki) występują pierwotne naczyna. Wielkiej różnorodności sporofitów odpowiada u paprotników różnorodność kształtów ich łodyg: poczynając od potężnych, strzelistych pni (wymarłe lepidodendrony - ryc. 2-17 - i sygilarie, żyjące dziś paprocie drzewiaste - tyc. 7-61), poprzez długie, płożące się pędy widłaków (ryc. 7-59), wzniesione rozgałęzione pędy psylofitów i psylotów (ryc. 2-16) oraz skrzypów (ryc. 7-60), podziemne klęczą niektórych gatunków paproci (ryc. 7 - 62) aż po skrócone, bulwiaste łodygi poryblinów (Isoeies ryc. 7-59).

Koranie paprotników wyrastają najczęściej z pędu jako korzenie przybyszowe: są krótkie i cienkie, proste lub rozgałęzione i swą budową wewnętrzną przypominają łodygę; okryte są skóitą (epidermą) i zbudowane z tkanki miękiszowej, w której wyróżnić można walec osiowy (zawierający wiązki przewodzące) i korę pierwotną. Na granicy walca j j i okolnica fperycykl).

AKTYN05THA

SYFONOSTELA

stela

zewnątizna

etela

wewnętrzna

tkanka

mechaniczna

Ryc. 7-56; Budowa łodygi u paprotników (rysunek górny) on/ przekształcenia walca autowego u roślin lej gromady: prounłela, flklynostejfl, nylonostcla i polistcla (JD).

kiełkujący •ofit E

gametom

tpow.20x)

Ryc. 7-57. Cykl życiowy paprotników zarodnikowych na przykładzie |>aprotki posp®** w kółkach obrazy mikroskopowe (JD).