DSCN6089 (Kopiowanie)

Biologia

repetytorium dla kandydatów na akademie medyt-t^

2. Ewolucja

Łsfamiek kromanłoAłlcl albo kopalny (Homo sapiens fossilis) nazywany lak jest od jaskini ^ ^w Cro-Magnon (czyt.. kromanią) we Francji, gdzie znaleziono pierwsze cztery fragmenty szkieletów. 1 (Określa sit; go także mianem ^człowieka młodszego paleolitu".) Zapewne poprzedza on człowiek, współczesnego, zaś zróżnicowanie szkieletów pozwala na prawdopodobne wyróżnienie kilku ras. I atj, ci żyli 80 tys.-15 tys. lat temu. Ich długie masywne czaszki pozbawione były łuków brwiowych, miały I wystający podbródek, wysokie czoło i pojemność mózgoczaszki osiągającą 1800 cm'. Uważa się. z, żyli oni w tym samym czasie co neandertalczyk i być może przyśpieszyli jego wyginięcie. Szkielety < znalezione w 1930 roku w pobliżu góry Karmel w Palestynie wykazują połączenie cech kromanioóczyk, z neandertalczykiem (pojemność czaszki 1300-1500 cm', przednie płaty mózgowia bardziej przypominaj, kresomózgowic człowieka współczesnego niż neandertalczyka). Być może ludzie z góry Karmel powstali w następstwie skrzyżowania tych dwóch ras.

Kromanioóczyk wytwarzał bardziej udoskonalone, czasem zdobione narzędzia kamienne i pozostawił po sobie pierwsze dzieła sztuki: malowidła znajdywane w grotach Hiszpanii i Francji (grota Lascaux). Rekonstrukcja wyglądu tych ludzi na podstawie budowy ich czaszek wskazuje na duże podobieństwo kromaniończyków do niektórych grup etnicznych zamieszkujących Skandynawie i Irlandię, a także do Basków.

Wydaje się. że ośrodkiem pochodzenia człowieka współczesnego są tereny Azji w okolicach Morza Kaspijskiego. W badaniach rozprzestrzeniania się człowieka, obok danych paleontologicznych, istotne nowe wiadomości wnosi archeologia. Jest to nauka o rozwoju kultury człowieka. Dzisiejsza cywilizacja i wszystkie jej wytwory powstały dzięki dodatniemu sprzężeniu zwrotnemu, jakie wytworzyło się wraz z rozwojem kultury. Produkowane z pomocą rąk przedmioty ułatwiały utrzymanie _sję przy życiu (polowanie, obronę) to zaś z kolei umożliwiało poświęcenie większej ilości czasu na wymyślanie i wytwarzanie coraz doskonalszych narzędzi. Rozwój mowy i stworzenie pojęć abstrakcyjnych spowodowały rozwinięcie się inteligencji i wiedzy grupowej, znacznie przekraczającej zasób informacji możliwy do zgromadzenia przez jednego człowieka. Dzieci otrzymywały od rodziców już nic tylko informację dziedziczną zawartą w genach, ale także zasób wiadomości przekazywany w procesie kształcenia.

Ponieważ pierwszymi wytworami kultury materialnej człowieka były narzędzia wykonane z kamienia, dlatego też archeolodzy określają najwcześniejszy etap życia istot ludzkich mianem epoki kamienna Dzieli sie ona na starsza (paleolit), środkowa (mezolit) i młodsza eooke kamienna (neolit).

Okres życia człowieka wyprostowanego (Homo erectus) określa się mianem dolnego paleolitu Ówczesny człowiek mieszkał w jaskiniach, rozniecał ogień, polował z użyciem narzędzi (np. toporów) z łupanego kamienia. Ulepszone narzędzia kamienne znaleziono w pokładach pochodzących z trzeciego okresu między lodowcowego i reprezentują one kulturę środkowego paleolitu. Jej gałąź, tak zwana kultura mustierska. wiąże się z europejskimi neandertalczykami, którzy wytwarzali narzędzia z łupanego krzemienia, ostrzone na końcach i umocowywane w kościach. Fakt rytualnego grzebania zmarłych sugeruje początki wierzeń religijnych. W epoce górnego paleolitu, który wiąże się z życiem kromaniończyków, obróbka krzemieni nie ograniczała się do ich łupania, lecz były one starannie polerowane, a nawet zdobione. Pochodzące z tego okresu dzieła sztuki - malowidła na ścianach jaskiń zachwycają do dziś. W epocemezoliiycznei (środkowo-kamiennej) narzędzia były mniejsze i gorszej jakości. Ówczesny człowiek - trudniący się myślistwem i zbieractwem oswoił już psa. Oswojenie świń, owiec, krów i Icóz, a co za tym idzie przejście do bardziej osiadłego, pasterskiego trybu życia, wiąże się z kulturą neolitu czyli epoka kamienia gładzonego. Jej kolebka były obszary między Egiptem a Indiami. Narzędzia kamienne neolityczne są starannie szlifowane I polerowane, zaś epokę tę dzieli się na mniejsze jednostki (kultury) na podstawie wytwarzanych i różnorodnie zdobionych naczyń glinianych. Pierwotne ludy tubylcze Australii przetrwały r neolitycznej do naszych czasów. Na ziemiach polskich panowała ona w czasie od 4000 Jo

1700 lat terr w następną, jak i z nąjsti W rok neandertalsl cech z... szy jest zbyt m aniżeli ncai

23. Ewo!

Zmie czasów. Z w swym sl samej rzek morzu. Pc znaleźć m (588-5241 uczony su poprzez Przeciwst żywych, i dynamit nazywam znaczneg Od < a jednocz Szybki r. szerszyd posiadar Karol Li minerale jest jegt międzyn obowi ąa rzeczow z nazwą podstaw całe aa między ourgani mistrza