DSCN6116 (Kopiowanie)

Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie

Związek chemiczny jest to jednorodna substancja, złożona z dwóch lub więcej pierwiastków chemicznych, których atomy połączone są ze sobą w uporządkowany sposób, najczęściej w określonych stosunkach ilościowych

Zazwyczaj atomy w związku połączone są wiązaniami chemicznymi w cząsteczki chcmięą (molekuły! Niekiedy jednak tworzą sieci krystaliczne (w których cały kryształ jest jak gdyby wjA cząsteczką). Znane są związki chemiczne - tzw. bertolidy - w których pierwiastki występy w zmiennych stosunkach ilościowych. Cząsteczki mogą być również utworzone przez atomy jedn^ pierwiastka (np. 0₂, N. itd.).

Skłonność atomów do łączenia się z innymi - czyli reaktywność - wiąże się z ich budową, j. atomy, które mają maksymalną liczbę elektronów w zewnętrznej powłoce (a więc dwa elektron, jeżeli jest to jedyna powłoka lub osiem elektronów w pozostałych przypadkach) są mało reaktya* tzn. bardzo trudno tworzą związki. Należą do nich np. gazy szlachetne. Atomy o innej liczbi elektronów w zewnętrznej powłoce aniżeli osiem, posiadają te elektrony niesparowane i wykaaj skłonność do ich oddawania lub przyłączania. Atomy o jednym, dwóch lub trzech elektron*! w zewnętrznej powłoce reagują oddając elektrony. Określamy je zatem iakoelektrododatnie. Należą do nich metale, np. sód, potas, magnez, wapń. Atomy o czterech, pięciu, sześciu bądź siedna elektronach w zewnętrznej powłoce przyłączają „brakujące” elektrony - są zatem elektroujeną (np. tlen, węgiel, siarka, fosfor, chlor). Zdolność do tworzenia jonów dodatnich bądź ujemnycł wynika z opisanego powyżej zjawiska.

Ryc. 3-3.

Budowa atomów sprawia, że oddziałują pomiędzy nimi siły o różnych wartościach. D;

: się w granicach 0,084-8,4 kJ/mol (0,001-0,1 eV)

Siły rzędu 83,7 do 840 kJ/mol (1-10 eV) powodują powstawanie wiązań chemicznych

Wiązania kwalifikujemy w zależności od sposobu, w jaki powstały. Zasadnicze rodzaje wiąz# to wiązania atomowe (kowalencyjne) i wiązania jonowe, przy czym najczęściej występują wiązani) pośrednie między tymi dwoma. Wiązania mają różny stopień polamości - gdy elektrony wchód® w skład wiązania znajdują się w równej odległości od obu atomów, mamy do czynienia z typowy® wiązaniem atomowym. Gdy następuje przesunięcie elektronów w kierunku jednego z atomów-wiązanie staje się spolaryzowane. Skrajnym przykładem wiązania spolaryzowanego jest wlaśn* wiązanie jonowe czyli elektrostatyczne - jeden bądź więcej elektronów z zewnętrznej powłob przekazane zostająprzez atom o mniejszej clektroujemności atomowi o elektroujemności większej.

Wiązania atomowe, czyli kowalencyjne (powstające poprzez sparowanie - połączenie w pat dwóch elektronów, pochodzących po jednym z każdego atomu) mogą być pojedyncze (jedna pa® elektronów), podwójne (dwie pary), potrójne itd. Specyficznym rodzajem wiązania atomowego o stosunkowo małej sile - jest wiązanie wodorowe, występujące między dwoma atomami o du# elektroujemności za pośrednictwem „wspólnego” dla nich atomu wodoru (np. wiązanie F-H-F, 0-H' O, N-H-N). Wiązania wodorowe łączą ze sobą cząsteczki wody (atomy tlenu w cząsteczkach H.d łączą się poprzez wodór), a także powstają między zasadami azotowymi w kwasach nukleinowy¹'* (tyc. 3-3).

oraz wił z grupy istnieni punktu iOHzc karbolu fosfora tioestro

Wiązaniami atomowymi powstającymi w związkach organicznych są często wj;izillU* bezwodnikowe Tworzą się one w wyniku usunięcia cząsteczki wody z dwóch łączących je cząstek (grupy OH z jednej i H z drugiej cząsteczki). Do najważniejszych biologicznie wił'* bezwodnikowych nalcża: wiazama p»-p'YriPWf (||||ęzepjenje OH z grupy karboksylowej -CO^¹ jednego aminokwasu, zaś II z grupy aminowej -N11^ drugiego aminokwasu), winznnin gliko/ydi!^ (uwinięcie wodoru zgntpy alkoholowej cukru i OH z grupy uldehydowej drugiej cząsteczki, np «uP

3.1.    Zt

Oi i nieorg nuklein mikleot minerał jest to z ilość tłi węgłów liczniej jednokc w 5% z

3.1.1. «

\V<

zwierzę

zębów)