DSCN6100 (Kopiowanie)

■ —---- --- Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie -trf. _?

Ontogeneza nic jest jednak dokładną rekapitułacją filogenezy. Gdyby tak było, zarodek ssaka wink najpierw wytworzyć szczeliny skrzelowe (które „odziedziczył” po rybach), dopiero później z* -/, błony płodowe („spadek" po gadach). Tymczasem jest odwrotnie, co jest zresztą zrozumiale, gfy c

bez błon płodowych rozwój zarodków na lądzie byłby niemożliwy. Wiedział o tym już Haeclią f

wyróżniając u zarodków tzw. cechy cenocenetycznc. czyli specyficzne cechy zarodka bąd^, t

przystosowaniem do życia embrionalnego. Do takich cech należą na przykład błony płodom I

lądowych kręgowców bądź łożysko i sznur pępowiny ssaków. Natomiast struktury będąc powtórzeniem struktur występujących u przodków to cechy palingcnetycznc. Należy do nich strur. grzbietowa u zarodków wszystkich kręgowców, łuki skrzelowe gadów, ptaków i ssaków, zawiąft zębów w szczękach bezzębnych waleni czy też pokrycie całego ciała meszkiem (tzw. lanugo} w rozwoju płodowym człowieka. Wszystkie te struktury później zanikają bądź przekształcają są w inne narządy.

Teoria fijemhriogenezy. stworzona przez Anatolija Siewiercowa (1866-1936) zakłada, że przyczyną zmian ewolucyjnych (filogenezy) w dużej mierze jest przebieg rozwoju osobniczego (ontogeneza) Siewiercow wyróżnił trzy typy „odchyleń od prawa biogenetycznego” w rozwoju zarodkowym zwierząt. Są toarchalaksa. dęwiacja i anabfllią.

Arehalaksa (odchylenie pierwotne) stanowi odejście od rodowej linii ewolucyjnej już w pierwszych etapach rozwoju zarodkowego czyli w tzw. stadium zawiązywania się narządów Przykładem tego zjawiska może być liczba kręgów u zarodków węży - pierwotne gady, od których pochodzą węże, posiadały niewielką liczbę kręgów, natomiast zarodek węża ma ich od razu tyle, ilt wąż dorosły. Z dewiacja mamy do czynienia wówczas, gdy powtarzanie cech przodków zakłócone zostaje w środkowej fazie rozwoju (w okresie wzrostu narządów) przez powstanie nowej cechy. Przykładem może tu być rozwój łusek zarodków gadów. Łuski ryb rozwijają się z tkanki łączną i u zarodków gadów pojawia się skupienie tkanki łącznej pod naskórkiem - jednak nie rozwija się ono, ponieważ łuski gadów powstają z samego naskórka. Anabolia (nadstawka) to nabycie piza kształtujący się organizm pewnych nowych cech, których nie było u przodków (dodanie nowych cech do rozwoju). Zachodzi ono w końcowej fazie rozwoju, a więc w okresie poprzedzającym uzyskanie dojrzałości płciowej. Pizykładcm anabolii może być rozwój szczęk u ryby belony (Belo" belone), żyjącej także w Bałtyku. Ryba ta posiada silnie wydłużoną szczękę i żuchwę i cecha om pojawia się w jej rozwoju bardzo późno. Żuchwa poczyna rosnąć u narybku długości 10 mm. natomiast szczęka górna - dopiero u rybek osiągających 91 mm, tak iż obie szczęki uzyskują równa wielkość nie wcześniej niż po dorośnięciu belony do długości 100 mm. Zgodnie z teorią filembiogenezy rekapitulacja cech przodków w rozwoju ontogenetycznym zachodzi jedynie wówczas, gdy rozwój osobniczy ma charakter anaboliczny.

2.3.6. Świadectwa ewolucji z dziedziny biochemii i fizjologii porównawczej

Wszystkie organizmy żywe zbudowane są z podobnej ilości tych samych pierwiastko*, z których najliczniejsze to węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor. Tworzą one związki organiczne rozpuszczone w wodzie, przy czym zarówno procentowy udział wody (75-97%), jak i poszczególnych związków jest podobny u wszystkich istot żywych. Ta chemiczna jedność świata organicznego jest jednym z ważnych dowodów pośrednich ewolucji. Podobieństwo składu płyrW* tkankowych zwierząt do wody morskiej (tabela 2-111) przemawia za przyjęciem przedstawionej.^ wcześniej hipotezy, że płyny te stanowią „wewnętrzne moize” organizmów, powstałe drogą e wołaj w oceanach i że owo „morze” zostało zabrane przez zwierzęta również nu ląd. Ze składu jonowe;.'' płynów tkankowych zwierząt niektórzy uczeni wnioskują o składzie chemicznym piadaw nyęh m>*' które miałyby znacznie mniej jonów magnezu i nieco mniej jonów sodu niż obecnie._