DSCN6070 (Kopiowanie)

Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie mrtjy,

Z koncern kredy nastąpiło w krótkim czasie wymarcie 80-90% istniejących organizmów. Zbiegi,, I sn; to z potężnymi przesunięciami kontynentów, które zapoczątkowały tzw. orogenezę alpejską (zwaną I też orogenezą Gór Skalistych). W wyniku tych ruchów powstały Tatry, Himalaje. Alpy. Andy i Góry I Skaliste, zaś ich wydżwiganiu towarzyszyła potężna działalność wulkaniczna, np. w Indiach ogromne przestrzenie Dekanu zalała lawa bazaltowa, tworząc na powierzchni około 400 000 km² warstwę I grubości 1800 m. Przyczyny owych zmian środowiska nic są znane. Ostatnio odżyła ponownie stara hipoteza katastrofy kosmicznej, według której potężny meteoryt mógł uderzyć o Ziemię, powodując rozpadniecie się dotychczasowych płyt tektonicznych na dzisiejsze kontynenty.

Ląd Gondwany rozpadł się na Afrykę, Amerykę Południową, Antarktydę i Madagaskar. Odłączony wcześniej Półwysep Indyjski uderzył w Azję. powodując wypiętrzenie Himalajów. Afryka połączyła się z Europą, likwidując Ocean Tetydy (po którym pozostało Morze Śródziemne) oraz wypiętrzając Alpy, Pireneje. Apeniny, Karpaty i Góry Atlas. Ameryka Północna oddzieliła się jako oddzielny kontynent. Jednym z potwierdzeń tej hipotezy jest obecność w osadach mezozoicznych. cienkiej warstwy tzw. glinki granicznej, nie zawierającej żadnych skamieniałości (a więc oceany wówczas prawie pozbawione były istot żywych), za to bogatej w iryd i osm - pierwiastki występujące w składzie meteorytów. Przypuszcza się, że po uderzeniu meteorytu nastąpiły zmiany klimatu Ziemi. Jedne były powolne, trwające miliony lat - np. łańcuch Himalajów, zatrzymując gorące równikowe powietrze, spowodował wytworzenie się klimatu kontynentalnego w centrum Azji. Inne nastąpiły szybko promienie słoneczne prawdopodobnie nie mogły przedrzeć się przez warstwę pyłu meteorytowego, co spowodowało wyginięcie 90% planktonu w okresie ok. 20 000 lat, a następnie śmierć głodową zwierząt morskich oraz ochłodzenie klimatu. W roku 1988 przeprowadzono symulację komputerową prawdopodobnych zmian, jakie nastąpiłyby po uderzeniu w mezozoiczną Ziemię albo komety lodowej, albo asteroidu (wielkiego meteorytu). Jak się okazuje, takie uderzenie spowodowałoby zatrucie atmosfery tlenkami azotu (w stężeniu śmiertelnym dla człowieka i większości kręgowców), zapylenie atmosfery nie przepuszczające promieni słonecznych, następnie wystąpienie kwaśnych deszczów (o takiej kwasowości, jaką ma kwas w akumulatorach samochodowych) i zatrucie wód solami metali ciężkich (ołów, rtęć, kadm). Przyjęcie zatem hipotezy katastrofy kosmicznej dość dobrze tłumaczy nade wyginięcie 90% organizmów u kresu ery mczozoiczncj, zwłaszcza zaś - wymarcie królujących wówczas wielkich gadów. Organizmy lądowe wyginęły albo z powodu zmian klimatu, albo dzięki zwiększonemu dopływowi promieniowania jonizującego z płaszcza słonecznego (wytrącenie Ziemi zjej ruchu obrotowego zapewne spowodowało przejściowe zaniknięcie magnetosfery). Żyzność oceanów wróciła do normy dopiero 100 000 lat po katastrofie. Nowe warunki pozwoliły jednak rozwinąć się zupełnie innym organizmom: roślinom okrytonasiennym, ptakom i ssakom.

2.2.2^. Era kcnozoiczna

Era kenozoiczna - co po grecku znaczy „era nowego życia” - traktowana jest czasem jako nowożytny okres historii zwierząt. Zaczęła się około 70 min lat temu (od okresu orogenezy alpejskiej) i trwa do dziś. Jest to czas panowania ssaków, a także ptaków, owadów i roślin kwiatowych. Era» dzieli się na dwa okresy: trzeciorzęd i czwartorzęd.

Trzeciorzęd. Okres ten trwał około 69 min lat i dzieli się na dwie epoki: starszą - paleoecn i młodszą -flęaggn. Granice między nimi wyznaczają potężne ruchy górotwórcze -maksimum orogenez) alpejskiej, rozpoczętej katastrofą pod koniec okresu kredowego. Epoki to podzielono na 5 podepok paleocen, eoceni oligocen (razem tworzą palcogen),oraz miocen i pliocen (neogen). Klimat trzeciorzęd był cieplejszy niż obecnie i w miarę trwania tego okresu ulegał ochłodzeniu. Jednakże jeszcze w plioceaś' na terenie dzisiejszej Polski średnia temperatura stycznia wynosiła 278 K (+5°C). a średnia temperatur lipca 298 K (-*25“C). I -ąd pokrywały puszcze z przewagą lasów liściastych - w palcogenic była to flot* podz <vrotflikowa, w neogenie zastąpiły ją drzewa klimatu umiarkowanego. Pozostałością po tych !»*"