DSCN6072 (Kopiowanie)

- -    Biologia - repetytorium dla kandydatów na akadia***

W czwartorzędzie powalały pozostałe z żyjących dziś organizmów zwierzęcych Znaczna jednak liczba zwierząt wymarła. Nie istnieją plcjsłoceńskic drapieżniki szao as v ^c-

Ryc. 2-31. Szablasiozębny tygrys Smilodon (JD)

Smilodon i Machairodus (ryc. 2-31), Które zapewne doprowadziły do wyginięcia wielu gatunków wielkich, powolnych zwierząt, jak np. leniwców olbrzymich Megalherium i Nothrotherium. Roślinożerne Megatherium, długości ponad 7 m, rozmiarami swymi przewyższało największe dzisiejsze słonie. Olbrzymie ptaki moa, pośród których gatunek Dinornis maximus osiągał wysokość 3,3 m, żyły na Nowej Zelandii aż do końca XVI wieku, kiedy to ostatnie z nich zostah wytępione przez Maorysów.

Człowiek i jego pizodkowie przyczynili się - obok zmian klimatycznych - do wymarcia widu gamnków zwierząt Potężne, dobrze zabezpieczone przed zimnem wielkie ssaki, takie jak mamią (ryc. 2-32), nosorożce włochate, jelenie o rozpiętości rogów do 4 m (Megaceros megaceros) i żubry, wraz z postępującym zlodowaceniem wędrowały na południe, a gdy lodowiec cofał się, wracały is północ. Stanowiły one przedmiot polowań pierwszych ludzi i do dziś przetrwały tylko nieliczne gatunki zwierząt z tamtego okresu. Skamieniałe resztki szkieletów mamutów, nosorożców włochatych, niedźwkda jaskiniowych (a czasem również dobrze zachowane całe okazy, jak np. nosorożec włochaty ze Statui, który po wypchaniu wystawiony jest w Krakowie) znajdowane są i na ziemiach polskich. Stera otganizmów roślinnych i zwierzęcych przetrwał z okresu lodowcowego jako tzw. relikty. W Polsce organizmy te stanowią składniki przede wszystkim flory i fauny Tatr i objęte są ochroną (np. dębił ośmiopłatkowy, brzoza karłowata itp.).

2.2.3. Filogeneza niektórych grup organizmów

Słowo filogeneza (gr. phyle - plemię; genesis - pochodzenie) albo rozwój rodowy oznaca historię różnych grup świata organicznego, powiązanych ze sobą wspólnymi przodkami - od montera pojawienia się na Ziemi, aż po dzień dzisiejszy. Badaniem rozwoju rodowego zajmuje się nauka określana jak o filogenetyka. wykorzystująca zdobycze różnych dziedzin nauki, zwlastca paleontologii. Wyniki badań filogenetycznych umożliwiają odtworzenie drzew rodowych wid* organizmów. Żyjące obecnie grupy organizmów mają niejednokrotnie różne pochodzenie, liiinwii czasami systematyzujemy je razem w większe grupy (ze względu na podobieństwo budę*’ i czynności życiowych). Taką grupą są na przykład grzyby, których różne klasy pochodzą od przodków. Grzyby stanowią zatem grupę polifiletyczna (gr. polvs - wiele,phyle - plemię:?^' pochodzenie). Organizmy powstałe w jednej linii rozwojowej są monofiletyczne (gr. w®’’ pojedynczy). Monofiletyczną grupę stanowią np. mszaki, które rozwinęły się z zielenic.

Drzewo rodowe wszystkich organizmów żywych (czy raczej - jego główny pień) ilustruje 0^ 2-10. Jak to przedstawiono w rozdziale o powstaniu życia, z pierwotnej komórki (protobionta) dwie główne drogi ewolucyjne. Jedna doprowadziła do powstania królestwa Pmkaiwia (orgut^^ które nie mają oddzielonego od cytoplazmy jądra komórkowego). Druga - to powstanieMap' * których należą wszystkie pozostałe organizmy żywe. Z pierwotnych jednokomórkowych ^ powiały zarówno współczesne jednokomórkowce, jak leż grzyby, rośliny i zwierzęta. Prz>T“^' drzewa rodowe najważniejszych grup organizmów przedstawione zostaną poniżej.