DSCN6385 (Kopiowanie)

sporofit

makrosporanglum

Ryc. 7-59; Występujące w Polsce widłakowe (znaczki wskazują roślinę objętą Ochroną gatunkową).    C

A - widłak goUństy(Lycopodium clavalum),

B - widłak wroniec (L. selagoj,

C - poty blin jeziorny (Isodles lacuslris),

D - widliczka szwajcarska (Selaginella hehetica), kz - kłos zarodnionośny (JD).

Ryc. 7-58. Cykl rozwojowy paprotników ró/.noznrodnikowych na przy kłodzie widliczki (Selaginella). W kółkach obrazy w powiększeniu mikroskopowym (JD).

PI. !

Bardzo różne kształty przybierają u paprotników liście. Psylofity w ogóle ich nie miały (ryc. 2-15). Najpierwotniejsza forma liścia - blaszka liściowa podzielona na dichotomiczne segmenty -występowała u pierwotnych (dewońskich) paprotników i przetrwała do dziś u niektórych egzotycznych paproci. Liście widłaków i skrzypów są małe i siedzące na łodydze (ryc.7-59,7-60), natomiast u paproci duże, złożone z ogonków i blaszki liściowej (ryc. 7-61). Często obserwuje się dw unostaciowość liści czyli ich dymorfizm, wynikający z różnych funkcji: niektóre liście lub ich części służą do odżywiania i te nazywamy trofofilamL natomiast zadaniem innych jest produkcja zarodników i te określamy mianem sporofllów (rvc. 7-62). Sporofile mogą być skupione na szczycie łodygi, tworząc kłos zarodnionośny czyli sporoftlostan (ryc. 7-60).

Zarodnie - które u psylofitów powstawały na szczytach pędów (ryc. 2-16) - u wszystkich pozostałych grup paprotników wytwarzane są na liściach lub w pachwinach liści (ryc. 7-59, 7-60, 7-61). Mogą mieć różny kształt, lecz zawsze ma miejsce w nich proces mejozy, prowadzący do powstania haploidalnych komórek-zarodników. U paprotników jednakozarodnikowych (ryc. 7-57) wszystkie zarodnie mają jednakową wielkość. U różnozarodnikowych (ryc. 7-58) występują

małe), w których powstaje 64 lub więcej małych zarodników (mikrospor)

Z kiełkujących zarodników rozwija sie pokolenie płciowe czyli uametofiŁ Gamctofit paprotników - zwany przedrośltm czyli zielonym splątkiem (ryc. 7-57.7-58) - jest malutką rośliną zazwyczaj zieloną i samoźywną, choć u niektórych gatunków może być hetcrotroficzny i rozwijać się ty Lko W iymbio/.ie z grzybami. Przcdroślc, osiągając pełny rozwój, żyje krótko - tylko dopóty, póki sporofit JjHĆjjrtanie kię samodzielny. Jednak u niektórych widłaków gametolit późno, bo dopiero po kilku laiatii wytwarza narządy płciowe - jest to jeden z powodów ginięcia tych gatunków roślin.