DSCN6330 (Kopiowanie)

21

7. Przegląd świata istot żywych i ich klasyfikacja

Ryc. 7-6. Kształty bakterii obserwowanych w mikroskopie świetlnym.

tT
^c "ir	11U 12* \ i3«a»

14

18

18

A - ziarenkowce (Corw):

1    - paciorkowiec (Streptococcus),

2    - dwoinka zapalenia opon mózgowych (Neisseria

meningitidis),

3    - gronkowicc (Staphylococcus).

4    • pakietowiec (.Sarcinia),

B - pałeczkowate (pałeczki i laseczki):

5    - laseczki (Bacillus) z widocznymi przetrwałnikami.

6    - palcczkaSalmonella (urzęsiona), 7 - pałeczka otoczona

błoną śluzową,

8    - pałeczka krztuśca (Bordetella pertussiś),

9    - maczugowiec błonicy (Corynehacierium diphteriae),

C - krętki i przecinkowce:

10    - krętek duru nawracającego (Borrelia recurrentis),

11    - przecinkowiec cholery (Vihrio comma), 12 - krętek blady (Treponema pallldum).

13 • Leptospira, D - promieniowce: 14 - Actinomyces, 15 - Nocardia, 16 - Sireplomyces (JD).

paciorki nanizane na sznurek (paciorkowce - Streptococcus), w sześciany (pakietowce - Sarcinia) albo też w struktury przypominające kształtem winogrona (gronkowce - Staphylococcus). Inne bakterie mają kształt walcowaty (pałeczki - np. Salmonella, Shigella; laseczki - np. Bacillusj Clostridium; prątki - np.Mycobacterium; maczugowce - Corynebacterium). Bakterie spiralne mogą występować jako mało skręcone, krótkie komórki (przecinkowce - Spirillum) bądź też jako długie komórki, silnie skręcone na kształt korkociągu (kretki - Spirochaeta, np. rodzaj Treponema).

Istnieją bakterie bardzo małe, przypominające budową wirusy (np. Chlamydia). Wres/cic -kształt bakterii może ulegać zmianom, wytwarzają one nieraz przetrwalniki, a niektóre gatunki w niesprzyjających warunkach tworzą tzw. formy L; będzie to omówione nieco później.

Rycina 7-7 przedstawia schemat budowy komórki bakteryjnej. Przedstawiona na rycinie jest “bakterią totalną”, jaka nigdy w przyrodzie nie występuje, za to łączy w sobie wszystkie najważniejsze cechy różnych klas i rodzajów bakterii.

Komórka bakteryjna otoczona jest sztywna ściana komórkowa, zbudowaną jednak odmiennie od ścian komórek roślinnych. Głównymi chemicznymi składnikami ściany bakteryjnej są: kSEBS dwuaminopimelinowy (aminokwas syntetyzowany najprawdopodobniej jedynie przez prokarionty), kwas muraminowy orazacctyloglukozoamina. Te dwa ostatnie związki, będące pochodnymi glukozy.

Gram - dodatnia

nukteoid tytato**

(uautotrofów)

polimeryzują w tzw. mureine. Łańcuchy mureiny połączone są cząsteczkami kwasu dwuaminopimelinowego, dzięki czemu tworzą błonę.

Ryc. 7-7, Schemat budowy komórki bakteryjnej (w rzeczywistości taka komórka, jak narykowana. mc wytfępujc; schemat łączy w sobie cechy różnych bakterii, gramdodatmdt i gr amujemnych, tlenowych i beztlenowych, fotoiynictyzujących. chętno* •yamtynąąpycb i heterm/ofów) (/D)