DSCN6322 (Kopiowanie)

Przegląd świata istot żywych l ich klasyfikacja

7.1.1.2. RNA-wirusy (zawierające RNA)

Klasyfikację RNA-wirusów przedstawia tabela 7-11. Najmniejsze z nich sklasyfikowano w rodzinie Picomaviridae {pico - mały, ma - od RNA), mających 20-30 nm średnicy. Mimo tak małych rozmiarów wiele z nich to gminę pasożyty komórek człowieka: na przykład wirus poliomfelitis (ryc. 7-2) wywołujący paraliż.d/iccięcy (zwany też chorobą polio albo Hcinego-Medina). Przed powszechnym wprowadzeniem szczepień ochronnych choroba ta powodowała duże szkody społeczne: śmierć lub trwałe kalectwo wielu ludzi. Wirus dostaje się do organizmu wraz z zanieczyszczonym pokarmem lub wodą. a następnie atakuje i uszkadza komórki centralnego układu nerwowego (rdzenia kręgowego). W zależności od stopnia uszkodzenia i od rodzaju komórek może spowodować śmierć albo porażenia i niedowłady mięśni unerwionych przez poszczególne neurony.

Do tej samej grupy Picomaviridae należą wirusy Coxsackie, wywołujące różnego rodzaju zapalenia (na przykład mózgu, opon mózgowych) a także rhinowimsy będące często przyczyną nieżytów nosa (po łacinie: rhinilis). gardła i krtani.

Wirus grypy (ryc. 7-2) - zaliczany do rodziny Orthomyxovińdae - wywołuje grypę, niezwykle zakaźną chorobę szerzącą się na drodze zakażenia kropelkowego, czyli poprzez cząsteczki wydzielin rozsianych w procesach kichania i kaszlu. Grypa - gdy przebiega bez powikłań - przeważnie nie jest groźna. Natomiast jej wystąpienie u ludzi osłabionych i chorych (zwłaszcza na choroby serca i płuc) może spowodować śmierć. Groźne są także powikłania po grypowe, spowodowane dodatkowymi zakażeniami bakteryjnymi. Poza tym wirusy niektórych epidemii mogą być bardzo zjadliwe. Epidemia, która rozszerza się na wiele kontynentów, określana jest mianem pandemii; w okresach pomiędzy epidemiami wirus grypy bytować może w organizmach takich zwierząt, jak np. świnie

Wirusy grypy hodowane są obecnie w licznych laboratoriach: in vitro na zarodkach kurzych oraz in vivo, zakazić nimi bowiem można białe myszy oraz fretki. Pomimo hodowli nie opracowano do tej pory w pełni skutecznej szczepionki przeciw tej chorobie, ponieważ wirus grypy jest bardzo zmienny: każda błyskawicznie rozwijająca się epidemia powodowana jest przez inną odmianę wirusa (tzn. o innym składzie antygenowym), wobec której dotychczasowe szczepionki pozostają nieskuteczne. Nawet w trakcie trwania epidemii wirus bardzo się zmienia. Dlatego też przechorowanie grypy nie pozostawia trwałej odporności.

Do rodziny Paramyxoviridae należą wirus świnki czyli zapalenia ślinianek przyusznych < ryc 7-2) i wirus odry. Nagminne zapalenie ślinianek czyli świnka jest chorobą zazwyczaj dzieci, daje uwalą odporność i ma przebieg łagodny (choć czasem dochodzi do powikłań). Natomiusl odra to choroba o bardzo dużej zaraźliwości, ostrym przebiegu charakteryzującym się wysypką, zapaleniem błon śluzowych, kaszlem i wysoką gorączką. Ponieważ przechorowanie odry daje trwałą odporność, ale może spowodować groźne powikłania, toteż w Polsce wprowadzono obecnie powszechne szczepienie dzieci przeciwko tej chorobie.

Z rodziny Rhabdoviridae groźny dla człowieka jest wirus wścieklizny. Atakuje on wszystkie ssaki stałocieplne (a czasem także ptaki), powodując zmiany w ich mózgu. Zwierzę staje się agresywne, atakuje inne zwierzęta i człowieka, zarażając ofiary wirusami obecnymi w ślinie. Wścieklizna nie leczona szybko prowadzi do śmierci w męczarniach. Podejrzane o wściekliznę są zwłaszcza dzikie zwierzęta (nietoperze, lisy, wiewiórki, samy) nie okazujące strachu przed człowiekiem. Mogą też na nią chorować zwierzęta domowe. Główne objawy wścieklizny u zwierząt to: wodowstręt, a więc niechęć do przyjmowania płynów, brak apetytu, agresywność, ślina cieknąca z pyska. Zwierzę, u którego podejrzewamy wściekliznę, winno być schwytane i obserwowane przez specjalistę (lekarza lub weterynarza). Jeśli zwierzęcia takiego nie da się schwytać żywcem, należy je uśmiercić i poddać badaniu jego mózgowie: wirus wścieklizny powoduje powstanie w komórkach mózgu charakterystycznych ziarenek, widocznych pod mikroskopem. Wszyscy ludzie, którzy mieli krmtakl z wściekłym zwierzęciem, muszą zostać zaszczepieni przeciwko wściekliźnie, inaczej grozi mb śmierć Szczepionkę przeciwko wściekliźnie wynalazł Ludwik Pasteur w 188S roku