DSCN6372 (Kopiowanie)

67

7, Przegląd świata istot żyttych i ich klasyfikacja

7.4J.4. Gromada: tobołki (Pyrropltyla)

Do gromady tej zaliczamy ok. 1000 gatunków glonów przeważnie jednokomórkowych, zamieszkujących wody słone i słodkie. Jako materiał zapasowy magazynują tłuszcze i węglowodany (skrobię). Najliczniejsze wśród nich sabruzdnicc (Dinoflagellalae). Ciało tych jednokomórkowych organizmów zazwyczaj otoczone jest pancerzem (zbudowanym przeważnie z celulozy) złożonym z połączonych ze sobą płytek (ryc. 7-46). Cechą charakterystyczną bruzdnic jest obecność dwóch bruzd: poprzecznej i podłużnej, krzyżujących się na brzusznej stronie komórki. W tym miejscu wyrastają obok siebie dwie wici, z których jedna porusza się w bruździe okrężnej (powodując ruch rotacyjny

c

Ryc. 7-46. Bruzdnice (obrazy mikroskopowe) 1 - schemat budowy bruzdnicy:

c - bruzda poprzeczna, d - bruzda podłużna, c - wić podłużna,

f - wić okrężna, 2 - Exuviaella,

3 - Gymnodimum, 4 - Oxytoxum, 5

- Omilhocerctis (JD).

wpływem bodźców, np. mechanicznych liczne gatunki bruzdnic wysyłają światło zielonkawe lub

bruzdnicy), druga zaś - w bruździe podłużnej, umożliwiając przemieszczanie się komórki ku przodowi. W cytopłazmie bruzdnic zawarte jest duże jądro (tzw. dinokarion) oraz żółtozielone lub czerwonobrunatne chromatofory (w których stwierdzono obecność chlorofilu, ksantofilu i fukoksantyny). Większość bruzdnic żyje w morzach; stanowią one wraz z okrzemkami podstawę piramidy troficznej ekosystemów oceanicznych. Duże nagromadzenie czerwonych lub brunatnych glonów może powodować odpowiednie zabarwienie wody (“zakwity wód”). N icktóre gatunki bruzdnic wytwarzają substancje trujące dla kręgowców, zaś w nocy (gdy fotosynteza nie zachodzi) pozbawiają zbiorniki wodne znacznych ilości tlenu; tak zatem nadmierne rozmnożenie glonów może powodować masowe śnięcic ryb. Bruzdnice nie są trujące dla organizmów, które się nimi odżywiają (np. dla mięczaków), lecz wówczas mięso takiego “konsumenta glonów” jest trujące dla człowieka. Pod

niebieskie (jest to tzw. bioluminescencia): fakt ten tłumaczy “świecenie morza” wokół poruszającego się po nim statku.

Do klasy krvptomonadowvch (Cryptophycae) należy ok. 100 gatunków jednokomórkowych glonów. Na stronie brzusznej posiadają płytką bruzdę i lejkowate zagłębienie zwane gardzielą, u ujścia którego osadzone są dwie wici. Ich (zazwyczaj dwa) chromatofory mają barwę brązową, czerwoną, oliwkową lub niebieskozieloną. Chloromonadowe (Chloromonadophycae) zazwyczaj mają bruzdę po brzusznej stronie komórki i w bruździe tej porusza się jedna z wici, podczas gdy druga skierowana jest ku przodowi. Te zielone jednokomórkowce żyją w stojących wodach słodkich.

7.4.3.S. Gromada: zielenice (Chlorophyta)

niezróżnicowaną komórkę roślinną. Ściany komórkowe zielenic zbudowane są z celulozy i pektyn;

Gromada ta liczy ok. 8000 gatunków glonów o różnym stopniu organizacji: od jednokomórkowców po duże, wielokomórkowe plcchowce - żyjących w najróżniejszych środowiskach (wody, wilgotne miejsca na lądzie). Najprawdopodobniej rośliny rozwinęły się z organizmów zbliżonych do współczesnych zielenic: komórka zielenicy budową swą przypomina najbardziej

chromatofory (zielonej barwy) zawierają chlorofil, karoten i ksanlofil w tych samych proporcjach co w chloroplastach roślin. Produktem asymilacji jest skrobia.

Zielenice rozmnażają sią bezpłciowo przez podział komórek, fregraentację plech lub wytw arzaiue »P<ir ruchliwych mtwpur (ryc. 7-47) lub pozbawionych zdolności ruchu anlanosnńr Płciowo