DSCN6372 (Kopiowanie)

67

7. Przegląd świata istot iywych i Ich klasyfikacja

7.43.4. Gromada: tobołki (Pyrropltyla)

Do gromady tej zaliczamy Ok. 1000 gatunków glonów przeważnie jednokomórkowych, zamieszkujących wody słone i słodkie. Jako materiał zapasowy magazynują tłuszcze i węglowodany (skrobię). Najliczniejsze wśród nich sabruzdnice (Dinoflagellatae). Ciało tych jednokomórkowych organizmów zazwyczaj otoczone jest pancerzem (zbudowanym przeważnie z celulozy) złożonym z połączonych ze sobą płytek (ryc. 7-46). Cechą charakterystyczną bruzdnic jest obecność dwóch bruzd: poprzecznej i podłużnej, krzyżujących się na brzusznej stronie komórki. W tym miejscu wyrastają obok siebie dwie wici, z których jedna porusza się w bruździe okrężnej (powodując ruch rotacyjny

Ryc. 7-46. Bruzdnicc (obrazy mikroskopowe) 1 - schemat budowy bruzdnicy:

a - epiwalwa, b - hipowalwa, c - bruzda poprzeczna, d - bnizda podłużna, c - wić podłużna, f - wić okrężna, 2 - Exuviaella,

3 - Gymnodinium, 4 - Oxytoxum, 5 - Omithacercus (JD).

bruzdnicy), druga zaś - w bruździe podłużnej, umożliwiając przemieszczanie się komórki ku przodowi. W cytoplazmie bruzdnic zawarte jest duże jądro (tzw. dinokarion) oraz żółtozielone lub czerwonobrunatne chromatofory (w których stwierdzono obecność chlorofilu, ksantofilu i fukoksantyny). Większość bruzdnic żyje w morzach; stanowią one wraz z okrzemkami podstawę piramidy troficznej ekosystemów oceanicznych. Duże nagromadzenie czerwonych lub brunatnych glonów może powodować odpowiednie zabarwienie wody (“zakwity wód”). N iektóre gatunki bruzdnic wytwarzają substancje trujące dla kręgowców, zaś w nocy (gdy fotosynteza nie zachodzi) pozbawiają zbiorniki wodne znacznych ilości tlenu; tak zatem nadmierne rozmnożenie glonów może powodować masowe śnięcie ryb. Bruzdnice nie są trujące dla organizmów, które się nimi odżywiają (np. dla mięczaków), lecz wówczas mięso takiego “konsumenta glonów” jest trujące dla człowieka. Pod wpływem bodźców, np. mechanicznych liczne gatunki bruzdnic wysyłają światło zielonkawe lub niebieskie (jest to tzw. hinlnminescencia): fakt ten tłumaczy “świecenie morza” wokół poruszającego się po nim statku.

Do klasy krvptomonadowvch (Cryptophycae) należy ok. 100 gatunków jednokomórkowych glonów. Na stronie brzusznej posiadająplytką bruzdę i lejkowate zagłębienie zwane gardzielą, u ujścia którego osadzone są dwie wici. Ich (zazwyczaj dwa) chromatofory mają barwę brązową, czerwoną, oliwkową lub niebicskozieloną. Chloromonadowe (Cliloromonadophycae) zazwyczaj mają bruzdę po brzusznej stronie komórki i w bruździe tej porusza się jedna z wici, podczas gdy druga skierowana jest ku przodowi. Te zielone jednokomórkowce żyją w stojących wodach słodkich.

7.43.5. Gromada: zielenice (Chlorophyta)

Gromada ta liczy ok. 8000 gatunków glonów o różnym stopniu organizacji: od jednokomórkowców po duże, wielokomórkowe plcchowce - żyjących w najróżniejszych środowiskach (wody, wilgotne miejsca na lądzie). Najprawdopodobniej rośliny rozwinęły się z organizmów zbliżonych do współczesnych zielenic: komórka zielenicy budową swą przypomina najbardziej niczróżnicowanąkomórkę roślinną. Ściany komórkowe zielenic zbudowane są z celulozy i pektyn: chromatofory (zielonej barwy) zawierają chlorofil, karoten i ksantofil w tych samych proporcjach co w chloroplastach roślin. Produktem asymilacji jest skrobia.

Zielenice rozmnażają sią bezpłciowo przez podział komórek, fragmcntację plcch lub wvtw arzanic spor ruchliwych OHOBUI (ryc. 7-47) lub pozbawionych zdolności ruchu npląnnspńr Pkiowo