38
Biologia • repetytorium dla kariayddftr
Się w komórki pcłznkowatc (ryc. 7-16) i wówczas owe haploidalnc komórki amebowe łączą się w zygotę Powstaje diploidalnn myksameba, we wnętrzu której zachodzą podziały jądra (kariokinczy) bez podziałów cytopłazmy: rozwija się wiclojądrowa ślużnia (ryc. 7-16). A zatem w procesie swego rozwoju śluzówce przechodzą przemianę pokoleń.
Śluzówce filogenetycznie pokrewne są korzenionóżkom. Odżywiają się cudzożywnie, jako substancję zapasową odkładają glikogen (jak inne grzyby oraz jak zwierzęta). Mają duże znaczenie w przyrodzie, ponieważ przyczyniają się do mineralizacji materii organicznej, a zatem - ponownie włączają ją. w postaci substancji nieorganicznych, do obiegu materii. Znane są jednak gatunki pasożytnicze, wyrządzające nieraz znaczne szkody gospodarcze - np. Plasmodiophora brassicae wywołuje groźną chorobę kapusty, zwaną kiłą kapuścianą.
7.4.2.2. Gromada: grzyby właściwe (Eu my co ta)
Znamy około 100 000 gatunków grzybów właściwych. Są to organizmy o dużym zróżnicowaniu i pochodzą zapewne od wielu różnych przodków, stanowią wiec grupę polifiletyczna. Są-jak już podkreślałem - wyłącznic heterotroficznc, występują zatem jako saprofity (odżywiające się martwą materią organiczną) lub pasożyty. Jako substancje zapasowe gromadzą w swych komórkach glikogen i tłuszcze (podobnie jak zwierzęta). Niektóre grzyby są jednokomórkowe, jednak ciało większości z nich zbudowane jest z nitek zwanych strzępkami (hyphae). Wszystkie strzępki tworzące ciało jednego grzyba nazywamy grzybnia. Może ona być mikroskopowej wielkości, może jednak w przypadkach niektórych grzybów kapeluszowych rozrastać się w glebie na powierzchni kilkuset metrów kwadratowych. Grzybnia zazwyczaj rozrasta się promieniście, w sprzyjających warunkach co rok o 50-60 cm pokrywając powierzchnię w kształcie koła (tłumaczy to powstanie tzw. „czarcich kół”, tzn. pojawiania się owocników grzybów jak gdyby kręgiem wokół jednego miejsca).
Ściany zewnętrzne strzępek grzybni zbudowane są zazwyczaj z chityny, choć u niżej zorganizowanych grzybów mogą być celulozowe lub mogą zawierać oba te związki. Najbardziej prymitywne gatunki grzybów w ogóle nie posiadają ściany komórkowej. Strzępki mogą być jednokomórkowe, mogą zawierać po kilka jąder (są wówczas komórczakami), mogą też być poprzedzielane przegrodami poprzecznymi na odcinki jednojądrowe - wówczas mamy do czynienia z organizmem wielokomórkowym. Workowce i podstawęzaki w pewnych stadiach rozwojowych posiadają grzybnię dłkariotyczna (dwujądrową) - to znaczy, że ich komórki zawierają wówczas po dwa jądra; każde z nich pochodzi z innej grzybni, dzielą się niezależnie (choć ich podziały są zsynchronizowane). Grzybnia nigdy nie tworzy tkanek, aczkolwiek może wykazywać znaczne zróżnicowanie swej budowy. Jest to szczególnie dobrze widoczne w owocnikach podstawczaków i workowców; grzybnia przybiera wówczas postać zbitą zwana plektenchyma.
Grzyby wytwarzają i wydzielają do podłoża enzymy trawienne, wchłaniają zaś produkty rozkładu oraz wodę. Niektóre mogą żyć w środowiskach bardzo niesprzyjających (np. w silnych roztworach soli lub cukru). Pełnią zatem bardzo ważną rolę w przyrodzie, uwalniając pierwiastki zawarte w związkach organicznych i przywracając ich krążenie w naturze. Obok bakterii stanowią jedno z głównych ogniw w cyklu obiegu węgła, azotu, tlenu, siarki i innych pierwiastków. Grzyby wydzielają też szereg substancji, w sposób istotny modyfikujących środowisko ich życia - np. nie pozwalających na rozwój na tym terenie innych organizmów. Zjawisko takie nazywamy ałlelopatlą: jej przykładem jest wydzielanie przez grzybnię pędzlaka (Penicilium) do podłoża penicyliny, która hamuje rozwój bakterii (por. ryc. 7-10). Grzyby współżyją także z innymi organizmami. O symbiozie grzybów z zielenicami i sinicami (w wyniku której powstają jakościowo nowe organizmy - porosty) będzie jeszcze mowa. Stosunkowo dobrze poznano zagadnienia współżycia grzybów z korzeniami roślin -zjawisko to nosi nazwę mvkorizv. Grzyby współżyją też ze zwierzętami - na przykład komiki przeważna-nic byłyby w stanie zniszczyć drewna, gdyby nie były "wspomagane” przez rozwijające się w drewnie grzybnie których zarodniki owady te przekazują / pokolenia na pokolenie. < irzyby stanowią pukam*