DSCN6321 (Kopiowanie)

Biologia ■ repetytorium dla kandydatów na akademie mofycoie

7.1.1.1. DNA-wirusy (zawierające DNA)

Wirusy zawierające DNA podzielono na 5 rodzin; podział ten ilustruje tabela 7-1.

W rodzinie Parvoviridae (łac.: parvus = mały) sklasyfikowano małe wirusy; niektóre z nich wywołują zakażenia układu oddechowego u człowieka, zazwyczaj pod postacią nieżytów (katarów) nosa, gardła lub krtani.

Papovaviridae to wirusy onkogenne. a więc powodujące powstawanie nowotworów. Należy do nich wirus brodawek ludzkich, wywołujący rozwój brodawek skórnych, które mają charakter łagodnych (niezłośliwych) nowotworów.

Wśród adenowirusów (Adenoviridae - ryc. 7-2) te. które atakują człowieka, powodują zapalenie gardła, nosa, krtani oraz spojówek oczu.

Do Herpesviridae klasyfikujemy wiele rodzajów i gatunków wirusów zakażających różne gatunki zwierząt. U człowieka wywołują one schorzenia skóry i błon śluzowych. Najpospolitsze z nich to zakażenia wirusem opryszczki (ryc. 7-2). Najczęściej na wargach, w jamie ustnej lub na policzkach pojawiają się piekące, powtarzające się pęcherzyki. Wirus opryszczki może powodować groźne uszkodzenia wzroku (jeśli umiejscowi się na gałce ocznej), niebezpieczny jest również u dzieci.

Do grupy tej należą m.in. wirus ospy wietrznej (na ogół niegroźnej choroby zakaźnej charakteryzującej się wysypką skórną) oraz wirus półpaśca; ten ostatni atakuje nerwy czuciowe, powodując silne bóle, osłabienie i wysypkę na skórze w miejscach unerwionych przez zaatakowane neurony. Wirysy ospy wietrznej i półpaśca dają tzw. częściową odporność krzyżową. Polega ona na tym, że człowiek, który przeć horo wał półpaśca, odporny jest na tę chorobę, a także na ospę wietrzną. Natomiast przechorowanic ospy wietrznej chroni przed nią ale nie chroni przed półpaścem.

Poxviridae to rodzina obejmująca największe wirusy spośród atakujących człowieka, jak np. wirus ospy (ryc. 7-2). Do objawów ospy należą; gorączka i wysypka (ropiejąca, a z czasem z wynaczynieniami krwi - tzw. "czarna ospa”) pozostawiająca trwałe blizny. Choroba ta do lat 60-tych obecnego stulecia była groźną chorobą epidemiczną, powodującą śmierć około połowy chorych. Obecnie - głównie dzięki powszechnym szczepieniom, zrealizowanym przez Światową Oiganizację Zdrowia (WHO) po II wojnie światowej - ospa wręcz zniknęła - tak, iż zaniechano szczepień.

Ospa była pierwszą chorobą, przeciwko której próbowano zastosować szczepionkę, zaobserwowano bowiem, że kto przeżył ospę, ten przy następnej epidemii nie chorował (uzyskiwał trwałą odporność). Próby takie podjęli jako pierwsi Chińczycy, przeszło 1000 lat temu, zarażając zdrowych ludzi ospą. Oczywiście kończyło to się chorobą, w następstwie często zeszpeceniem lub śmiercią, w związku z czym “szczepień” takich zaniechano. Skuteczne szczepienie zastosował po raz pierwszy angielski lekarz Edward Jenner (1749-1823) w roku 1796. Zauważył on, że niektórzy ludzie mający kontakt z krowami nie chorują na ospę, natomiast na ich dłoniach można dostrzec ślady przypominające blizny poospowc (u ludzi, którzy przeżyli ospę prawdziwą, takie zmiany -zwane "dziobami” - pozostawały na całym ciele). Jenner sądził, że zarówno te blizny, jak i odporność powstają po przechorowaniu niegroźnej krowianki. Żeby to potwierdzić, zaszczepił młodego pacjenta wirusem krowianki (o wirusach jeszcze właściwie nic nie wiedziano; Jenner nakroplił na skórę chłopca płyn z krosty pochodzącej od zwierzęcia chorego na krowiankę i płyn ten wkłuwał w skórę za pomocą igły). U chłopca pojawiła się krosta i zaczerwienienie w miejscu nakłucia, a po kilkunastu dniach pozostała w tym miejscu jedynie niewielka blizna. Jenner następnie zaraził tego samego pacjenta ospą prawdziwą - ale choroba się nie rozwinęła. Po wielu powtórzeniach tego doświadczeni.i opisany sposób szczepienia upowszechnił się na całym świecie i do dnia dzisiejszego umożliwił likwidację groźnej choroby jaką była ospa prawdziwa. Dodajmy: była to pierwsza w historii medycyny całkowicie udana szczepionka, na dodatek - innym wirusem. Bliskie pokrewieństwo obu wirusów; ospy i krowianki sprawia, że ich antygeny są podobne i odporność wytworzona przeciw ko jednemu z nich zapobiega zakażeniu drugim. Zjawisko takie nazywamy odpornością krzyżów ą.