DSCN6335 (Kopiowanie)

Biologio - repetytorium dla kandydatów na akademie metfycsie

celulozy, przekształcając w tym kierunku odpowiednio swoje przewody pokarmowe. U roślinożernych gadów (np. legwan), ptaków (kuropatwy) i ssaków nieprzeżuwających (kangury, koniowatc. gryzonie) procesy trawienia celulozy zachodzą w jelicie ślepym, które jest bardzo powiększone, nieraz na długo* pozostałych odcinków jelita. U najdoskonalszych ssaków roślinożernych, a mianowicie u przeżuwaczy, trawienie celulozy zachodzi w skomplikowanym, wielokomorowym żołądku. Przednia część tego żołądka, tzw. żwacz. jest wielką komorą fermentacyjną, u krowy osiąga objętość 80 dm³! Żwacz zawiera wielką ilość bakterii (do 100 milionów w 1 cm'), a także inne drobnoustroje, zwłaszcza pierwotniaki. Wzajemne stosunki między drobnoustrojami w takim środowisku naturalnym, jakim jest dla nich żwacz przeżuwacza, są bardzo skomplikowane i nie ma tu miejsca na ich omówienie. W każdym razie okres trawienia pokarmu w żwaczu wynosi 4 dni i w tym czasie rozłożeniu ulega 80% celulozy. W żwaczu u przeżuwaczy występują bardzo specyficzne bakterie, należące głównie do rodzajów Bacterioides i Ruminococcus i nie występujące praktycznie biorąc nigdzie indziej. Toteż młode cielęta, przechodzące z pożywienia mlecznego na roślinne, muszą lizać kał dorosłych zwierząt, zawierający przctrwalniki bakterii.

Rozwój mikrobiologii sprawia, że na drobnoustroje patrzymy dziś inaczej niż np. 30 lat temu. Tym niemniej z medycznego punktu widzenia jest rzeczą bardzo ważną znajomość bakterii chorobotwórczych człowieka.

Szkodliwe oddziaływanie bakterii na człowieka możemy podzielić na pośrednie i bezpośrednie. Oddziaływanie pośrednie ma miejsce wówczas, gdy bakterie tak modyfikują środowisko, że staje się ono szkodliwe dla człowieka. Przykładem może być zatrucie pokarmów jadem kiełbasianym. Laseczka jadu kiełbasianego (Clostridium botulinum) jest beztlenowcem żyjącym normalnie w przewodzie pokarmowym zwierząt roślinożernych, lecz może przypadkowo z zanieczyszczeniami (nawozem) dostać się do konserwowanych produktów żywnościowych. W dobrych warunkach (tzn. przy braku tlenu a dostatku substancji organicznych) rozmnaża się tam obficie, produkując do podłoża białko zwanejadem kiełbasianym czyli toksyna botulinowa. Jest to jedna z najbardziej trujących substancji, oporna na gotowanie (wytrzymuje temperaturę 373 K czyli 100⁰C przez 10 minut). Po spożyciu zatrutej potrawy toksyna botulinowa wywołuje groźne objawy zatrucia, często kończące się śmiercią.

Oddziaływanie bezpośrednie, czyli pasożytnictwo, polega na tym, iż drobnoustrój rozwija się bezpośrednio w danym organizmie. Wniknięcie i rozwój bakterii w organizmie określamy mianem Zśkażępia- Zakażenie może być miejscowe lub uogólnione, w zależności od tego, gdzie osiedlą się i rozwijają bakterie. Miejsce wniknięcia pasożyta nazywamy wrotami zakażenia, zaś z epidemiologicznego punktu widzenia ważne są także: rezerwuar zarazków (czyli naturalne środowisko danych bakterii - np. gleba, ciało jakiegoś zwierzęcia itp t źródło zakażenia (miejsce, z którego pochodzi dana bakteria, która spowodowała zakażenie) oraz drnya zakażenia. Infekcja może szerzyć się np. drogą kontaktu z zakażonym przedmiotem lub chorą osobą; może być od tej ostatniej przeniesiona przez kaszel lub kichanie - a więc droga kropelkowa: można się też zarazić pijąc zakażoną wodę lub spożywając zakażony pokarm - jest to tzw. droga pokarmowa. Niektóre bakterie mogą rozwijać się jedynie w innych organizmach - są to tzw. pasożyty bezwzględne. Inne mogą istnieć poza oiganizmem, a chorobę wywołują jedynie w szczególnie sprzyjających im okolicznościach, np. osłabienia ustroju; są to tzw. pasożyty względne. Także zakażenie pasożytem bezwzględnym może nic spowodować choroby wówczas, gdy organizm jest dostatecznie Miny i odporny. Taki stan określamy iako zakażenie bezobjawowe. zaś osobnik w tym stanie nazywany jest ppsicielem. Może on być źródłem zakażenia dla innych organizmów.

Jak to się dzieje, że jedne drobnoustroje są szkodliwe, inne zaś niegroźne lub wręcz niezbędne dla życia? Każdy lekarz pamiętać musi o ostrożnym stosowaniu leków zabijających bakterie: nuleży dobierać tylko takie leki. które niszczą dany, chorobotwórczy gatunek bakterii, zaś nic szkodzą innym, na przykład tym normalnie bytującym w jelitach i produkującym tum szereg niezbędnych dla zdrowia substancji.