DSCN6308 (Kopiowanie)

290

Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie medyczne

Wkład w wiedzę na tema! klonowania mają również Polacy. Embriolog prof. Andrzej Krzysztof Tarkowski (dyr. Instytutu Zoologii Uniwersytetu Warszawskiego) otrzymał w 2002 roku wraz z Annę McLaren nagrodę Japan Prize (jest to japoński odpowiednik nagrody Nobla). Badał on zarodki ssaków w hodowli, stwierdzając że odddzielanie części komórek albo dodawanie innych nie zmienia przebiegu rozwoju. Podobnie zaobserwował rozwój zarodków powstających przez połączenie części dwóch różnych zarodków (białego i czarnego). Stwierdził też, że powstają zarodki partenogenetyczne ssaków lecz obumierają przed urodzeniem. Prof. Tarkowski był pionierem przenoszenia jądra komórkowego u ssaków do innych komórek, zaś w roku 1983 opracował technikę łączenia komórek embrionalnych pod wpływem impulsów elektiycznych. łan Wilmut i Keith Campbell wykorzystali tę technikę do stworzenia owcy Doiły.

A jednak inżynieria genetyczna otwiera zupełnie zaskakujące perspektywy. Możemy dzięki niej wyobrazić sobie likwidację problemu głodu na święcie. Na przykład poprzez uzyskanie bardzo wysokopiennych gatunków roślin, wykorzystujących azot atmosferyczny (wystarczy wszczepić takim roślinom gen na wytworzenie nitrogenazy, pobrany od bakterii Rhizobium...). Może uda się „wszczepić” chloroplasty w skórę człowieka; powstałaby wówczas nowa rasa ludzka - zielonoskótzy - wymagająca znacznie mniej pokarmu, a za to dostępu do światła i wody...

Inżynieria genetyczna niesie też ze sobą wiele zagrożeń, np. nowe gatunki chorobotwórczych bakterii jako środki bojowe. Pozwolę sobie na zakończenie rozdziału o genetyce zacytować fragment przedmowy książki Wacława Gajewskiego i Piotra Węglańskiego pt. „Inżynieria genetyczna” (PWN, Wferszawa 1981):

„Nasza wiedza, jaką posiadamy o procesach ewolucyjnych, nie daje nam jeszcze żadnych uprawnień, abyśmy sami zaczęli kierować własną ewolucją, co przy gwałtownym rozwoju inżynierii genetycznej może się już w niedalekiej przyszłości okazać możliwe. Niewątpliwie program eugeniki negatywnej prowadzącej do eliminacji czy zmniejszenia częstości występowania w naszej populacji genów wywołujących poważne wady i upośledzenia genetyczne, jak np. ślepotę czy niedorozwój umysłowy, jest w pełni uzasadniony i będzie coraz bardziej skutecznie przeprowadzany. Jeśli jednak przy naszej zarozumiałości i realnych możliwościach kierowania ewolucją mielibyśmy zaproponować pozytywny program eugeniczny i starać się „hodować” ludzi celem ich „udoskonalenia”, byłoby to prawdopodobnie jednoznaczne z niespotykanym dotychczas w historii życia samobójstwem gatunku. Może jest to optymizm, ale wierzę, że będziemy na tyle rozsądni, aby ewolucję człowieka i jakość genetyczną przyszłych pokoleń pozostawić naturze. Jedną z najwspanialszych właściwości populacji jakichkolwiek gatunków, z gatunkiem ludzkim włącznie, jest wprost nieograniczona różnorodność i niepowtarzalność wyposażenia genetycznego każdego osobnika.”

Zalecana literatura dodatkowa

1.    Baczyńska M.: Przed egzaminem z biologii: genetyka. Geminus-Res Poznań 1992.

2.    Dawkins R.: Rzeka genów. Cis, Most Warszawa 1995.

3.    Gajewski W., Węglański P.: Inżynieria genetyczna. PWN Warszawa 1981.

4.    Genetyka molekularna (praca zbiorowa pod red. P. Węglańskiego). PWN Warszawa 1995.

5.    Kofta W.: Podstawy genetyki molekularnej. Text Warszawa 1993.

6.    Koląlaj A.: Dyskretny urok genu. Iskry Warszawa 1984.

7.    Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy (pod red. G. Drewy). Vo!umed Wrocław 1995.

8.    Waston I.: Podwójna helisa: historia odkrycia struktury DNA. Prószyński i Ska Warszawa 1995.

9.    Solomon I. P, Berg L.R., Martin D.W., Wille C.H.: Biologia. Multico Warszawa 1996.