40
Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie medyczną
ciało pokryte białym nalotem grzybni i po jakimś czasie giną. Bardzo groźnymi pasożytami roślin uprawnych są: drzewnik winorośli (Plasmopara vilicola) i fitoflora (Phytophtora infeslans), wywołująca tzw. zarazę ziemniaczaną (choroba ta była przyczyną klęski nieurodzaju i głodu w Irlandii w latach czterdziestych XIX wieku, co spowodowało masową emigrację ludności do USA).
7.4.2.23. Klasa: sprzężniakl (Zygomycetes)
Zaliczamy tu około 300 gatunków grzybów lądowych, posiadających dobrze rozwiniętą, wicloją. drową grzybnię (por. ryc. 7-17). Jej ściany zbudowane są z chityny. Sprzężn iak i bezpłciowo rozmnażają się. wytwarzając dwa typy nieruchomych zarodników: zarodniki sporangialne i konidia. Proces rozmnażania płciowego polega u nich na połączeniu się (zlaniu) dwóch plech różnoimicnnych, pochodzących od dwóch różnych osobników (osobniki te, oznaczone “+” i na ryc. 7-17, nie różnią się
■rodnik
(n)
Ryc. 7-17. Cykl rozwojowy pleśniaka {Mucor) z klasy sprzężniaków. Opis w tekście; n - haploidalna liczba chromosomów,
2n - diploidalna liczba chromosomów, z.k. - zarodniki konidialnc (JD).
7.4.2.2.4. Klasa: drożdżowce (Endomycetes)
1 morfologicznie, lecz ma tu miejsce swego rodzaju fizjologiczne zróżnicowanie płci). Po połączeniu się dwóch gametangiów następuje powstanie zygoty (tyc. 7-17); proces ten określa się mianem zypopamii. Tylko zygota (zwana zygosporą) jest diploidalna; zaczyna kiełkować, przechodząc mejozę i wytwarza ha-ploidalne strzępki następnego pokolenia (mamy tu zatem do czynienia z cyklem rozwojowym typu I, przedstawionym na ryc. 7-13). Typowymi przedstawicielami sptzężniakówsą pleśniaki (rodzaj Mucor), bardzo pospolite grzyby powodujące pleśnienie szeregu artykułów spożywczych, np. chleba (ryc. 7-17). Niektóre gatunki pleśniaków wywołują u ludzi grzybice różnych narządów, określane ogólnym mianem m u kormvkozv.
Grupuje ona oiganizmy zaliczane często do workowców, choć są one od workowców bardziej prymitywne i tylko wyjątkowo wytwarzają worki. Są to organizmy jednokomórkowe, zawierające po jednym jądrze, tworzą czasem nitkowate lub nieregularne skupienia zwane grzybnią rzekomą ('pseudomycelium). Rozmnażają się głównie przez pączkowanie (ryc. 6-1). Do drożdżowców zaliczamy dwa rodzaje: Saccharomyces (drożdże) i Taphrina.
7.4.2.2.5. Klasa: workowce {Ascomycetes)
Klasa ta obejmuje ponad 25 000 różnych gatunków grzybów. Mają one bogatą, zwykle wielokomórkową grzybnię. Każda komórka zawiera po jednym jądrze (ryc. 7-18). Komórki poprzedzielane są chitynowymi ścianami, w których znajdują się otworki, zapewniające wzajemny kontakt cytoplazmom sąsiednich komórek.
Workowce rozmnażają się bezpłciowo (wegetatywnie) przez wytwarzanie zarodników zwanych konidiami. Powstają one przez odcinanie się komórek na końcach strzępek (ryc. 7-18, 7-19, 7-20, 7-21). Płciowy sposób rozmnażania związany jest z wytwarzaniem tzw. worka (ascus), w którym w drodze podziału mejotyczncgo wytwarza się zwykle 8 haploidalnych zarodników, tzw. askospor. Proces ten przebiega w dwóch etapach (ryc. 7-18).
W etapie pierwszym następuje plazmogamla - zespolenie się cytoplazmy dwóch gaiik-tangiow męskiego i żeńskiego. Gamctangium męskie czyli plemnia (anterydium) przekazuje wraz z częścią