DSCN6371 (Kopiowanie)

Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie medyczne

Do klasy złotowiciowych (Chtysophycae) należy ok. 1000gatunków jednokomórkowców, które zwykle nic posiadają ściany komórkowej. Występują w postaci pełzaków lub wiciowców, czasem tworzą kolonie. Gatunki fotoautotroficznc posiadają w komórce I -2 złocistej barwy chromatofory. zawierające chlorofil, karotenoidy i złocistożółtą fikochryzynę. Jako produkt asymilacji gromadzą tłuszcze i węglowodan chryzozę. Niektóre zlotowiciowcc, a także spokrewnione z nimi kokolitoforynowc# (Coccolithophorinae) i Sillicoflagellatae mogą wytwarzać częściowo je okrywające szkieleciki. W przypadku Sillicoflagellatae są one zbudowane z krzemionki, u zlotowiciowców i kokolitoforynowoów - z węglanu wapnia i połączone są z galaretowatą substancją otaczającą komórkę.

Różnowiciowce (Xanthophycae) to licząca ok. 500 gatunków klasa organizmów zróżnicowanych, bo zbudowanych z pojedynczych, pelzakowatych lub plywakowatych komórek, z organizmów kolonijnych albo też z postaci komórczakowatych (np. wydętka-Botrydium, woszeria - Vaucheria). Mają one ścianę komórkową zbudowaną z substancji pektynowych (czasem z celulozy), ich chromatofory mają kolor żółtozielony, zaś produktem asymilacji są tłuszcze. Różnowiciowce rozmnażają się bezpłciowo, wytwarzając ruchliwe, zaopatrzone w wić zoospory lub nieruchome aplanospory. Częste jest też rozmnażanie przez podziały komórki lub fragmentację plechy. Rozmnażanie płciowe (przebiegające pod postacią oogamii) opisano tylko u woszerii (Vaucheria).

Najliczniejszą klasą chryzofitów (ponad 10 000 gatunków) są okrzemki (Bacillariophycae. Diatomae) - mikroskopijne glony jednokomórkowe lub kolonijne, stanowiące bardzo istotny składnik biocenoz wodnych. Ponad 70% wszystkich substancji organicznych produkowanych w wodach kuli

Ryc. 7-45. Okrzemki (obrazy mikroskopowe): a - koleżanek (Surirella capronii), b - cymbela (Cymbella lanceolaia), c - Trlceraliimi favus, d - pinnularia zielona (Pinnularla viridis), e - schemat budowy okrzemki (JD).

■ ziemskiej wytwarzanych jest przez okrzemki i bruzdnicc, a zatem stanowią one podstawę piramidy troficznej większości ekosystemów oceanicznych i morskich. Okrzemki (tyc. 7-45) otoczone są sztywną ścianą komórkową, zbudowaną z pektyn i bardzo silnie przesyconą krzemionką, tak, iż tworzy się rodzaj dwuczęściowego panccrzyka, składającego się z większego wieczku i mniejszcgodSUlttl. Pancerzyki okrzemek są różnorodnie rzeźbione, co umożliwia klasyfikację gatunków. Glony te są zazwyczaj unoszone prądami wody, choć niektóre z nich mogą posuwać się pclzakowatym ruchem, dzięki wydzielanemu śluzowi. Posiadają złocistobrązowe chromatofory, zawierające chlorofil, karoten i fukoksantyne. Produktami asymilacji są tłuszcze, czasem węglowodany: chryzoza lub leukozyna.

Okrzemki rozmnażają się głównie pizez podział komórki, przy czym jedna komórka otrzymuje wieczko, druga zaś denko; każda z nich dobudowujc do lego nową część, mianowicie mniejszą: denko. Ten sposób rozmnażania powoduje, iż jedna linia rozwojowa (ta otrzymująca denko) ma w miarę podziałów coraz mniejsze wymiary. Po osiągnięciu pewnej minimalnej objętości powstają tzw. auksospory: protoplast odrzuca pancerzyk (zachowując jedynie pektynową ścianę) i intensywnie się powiększa, Dopiero po osiągnięciu właściwych wymiarów następuje przesycenie ściany komórki krzemionką. Wytwarzanie auksospor wiąże się często z rozmnażaniem płciowym (u niektórych gatunków proces płciowy ma charakter oogonii).

Liczne w różnych epokach geologicznych okrzemki wytworzyły szereg cennych substancji kopalnych. Uważa się, żc ropa naftowa powstała z tłuszczu gromadzonego przez te mikroorganizmy. Z pancerzyków okrzemek procesy zicmiotwórcze wytworzyły pokłady ziemi nkrzemknwęj (mającej zastosowanie do wyrobu cegły izolacyjnej, filtrów, materiałów ściernych a nawet i juko wypełniacz - do leków i kosmetyków).