DSCN6371 (Kopiowanie)

66 Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie medyeząg

Do klasy złotowiciowych (Ghiysophyćde) należy ok. 1000gatunków jednokomórkowców, które zwykle nie posiadają ściany komórkowej. Występują w postaci pełzaków lub wiciowców, czasem tworzą kolonie. Gatunki fotoautotroficzne posiadają w komórce 1-2 złocistej barwy chromatofory. zawierające chlorofil, karotenoidy i złocistożółtą fikochryzynę. Jako produkt asymilacji gromadzą tłuszcze i węglowodan chryzozę. Niektóre złotowiciowce. a także spokrewnione z nimi kokolitoforynowee (Coccolithophorinae) i Sillicoflagellatae mogą wytwarzać częściowo je okrywające szkieleciki. W przypadku Sillicoflagellatae są one zbudowane z krzem ionki. u Złotowie io wców i kokolitoforynowców - z węglanu wapnia i połączone są z galaretowatą substancją otaczającą komórkę.

Różnowiciowce (Xanlliophycae) to licząca ok. 500 gatunków klasa organizmów zróżnicowanych, bo zbudowanych z pojedynczych, pełzakowatych lub pływakowatych komórek, z organizmów kolonijnych albo też z postaci komórczakowatych (np. wydętka-Bolrydium. woszeria - Vaucheńa). Mają one ścianę komórkową zbudowaną z substancji pektynowych (czasem z celulozy), ich chromatofory mają kolor żółtozielony, zaś produktem asymilacji są tłuszcze. Różnowiciowce rozmnażają się bezpłciowo, wytwarzając ruchliwe, zaopatrzone w wić zoospory lub nieruchome aplanosnory. Częste jest też rozmnażanie przez podziały komórki lub (ragmentację plcchy. Rozmnażanie płciowe (przebiegające pod postacią oogamii) opisano tylko u woszerii (Vaucheria).

Najliczniejszą klasą chryzofitów (ponad 10 000 gatunków) są okrzemki (Bacillariopliycae. Diatomae) - mikroskopijne glony jednokomórkowe lub kolonijne, stanowiące bardzo istotny składnik biocenoz wodnych. Ponad 70% wszystkich substancji organicznych produkowanych w wodach kuli

Ryc. 7-45. Okrzemki (obrazy mikroskopowe): a - koleżanek (Surirclla capronii), b - cymbela {Cymbella lanceolata), c - Triceratium favus, d - pinnularia zielona (Pinnularia \iridis), e - schemat budowy okrzemki (JD).

■ ziemskiej wytwarzanych jest przez okrzemki i bruzdnice, a zatem stanowią one podstawę piramidy troficznej większości ekosystemów oceanicznych i morskich. Okrzemki (ryc. 7-45) otoczone są sztywną ścianą komórkową, zbudowaną z pektyn i bardzo silnie przesyconą krzemionką, tak, iż tworzy się rodzaj dwuczęściowego pancerzyka, składającego się z większego wieczka i mniejszegodenka. Pancerzyki okrzemek są różnorodnie rzeźbione, co umożliwia klasyfikację gatunków. Glony te są zazwyczaj unoszone prądami wody, choć niektóre z nich mogą posuwać się pełzakowatym ruchem, dzięki wydzielanemu śluzowi. Posiadają złocistobrązowe chromatofory. zawierające chlorofil, karoten i fnkoksantyne. Produktami asymilacji są tłuszcze, czasem węglowodany: chryzoza lub leukozyna.

Okrzemki rozmnażają się głównie przez podział komórki, przy czym jedna komórka otrzymuje wieczko, druga zaś denko; każda z nich dobudowujc do tego nową część, mianowicie mniejszą: denko. Ten sposób rozmnażania powoduje, iż jedna linia rozwojowa (ta otrzymująca denko) ma w miarę podztałów coraz mniejsze wymiary. Po osiągnięciu pewnej minimalnej objętości powstają Ew. auksospory; protoplast odrzuca panccrzyk (zachowując jedynie pektynową ścianę) i intensywnie się powiększa. Dopiero po osiągnięciu właściwych wymiarów następuje przesycenie ściany komórki krzemionką. Wytwarzanie auksospor wiąże się często z rozmnażaniem płciowym (u niektórych gatunków proces płciowy ma charakter oogonii).

Liczne w różnych epokach geologicznych okrzemki wytworzyły szereg cennych substanc. kopalnych. Uważa się, że ropą nallowa powstała z tłuszczu gromadzonego przez te mikroorganizm;

zastosowanie do wyrobu cegły izolacyjnej, filtrów, materiałów ściernych a nawet - jako - do Icków i kosmetyków).