DSCN6330 (Kopiowanie)

7. Przegląd .Mata Istot żywych i Ich klasyfikacja

21

Ryc. 7-6. Ks/lnłty bakterii obserwowanych w mikroskopie świetlnym.

A - ziarcnkowcc (Coccus):

1    • paciorkowiec (Streptococcus).

2    - (Iwoinka zapalenia opon mózgowych (Neisseria

meningitldis),

3    - gronkowicc (Staphylococcus),

4    - pakietowiec (Sarcinla),

B - pałeczkowate (pałeczki i laseczki):

5    - laseczki (BaciUus) z widocznymi przetrwalnikami.

6    - paicczkaSalmoiwlla (urzęsiona), 7 - pałeczka otoczona

■ ^ .o >i/.

błoną śluzową,

8    - pałeczka krztuśca (Bordetella pertussis),

9    - maczugowiec błonicy (Corynebacterium diphteriae),

^c "TT* „V «*A i3*a

o 3&⁴ 15-ę£r< ⁿ¥/m

C - krętki i przecinkowce:

10    - krętek duru nawracającego (Borrelia recurrentis),

11    - przecinkowiec cholery (Pibrio comma), 12 - krętek blady (Treponema pallldum),

13 - Leptosplra, D - promieniowce: 14 - Actinomyces, 15 - Nocardla, 16 - Strepiomyces (JD).

paciorki nanizane na sznurek (paciorkowce - Streptococcus), w sześciany (pakietować - Sarciniu) albo też w struktury przypominające kształtem winogrona (gronkowce - Staphylococcus). Inne bakterie mają kształt walcowaty (pałeczki - np. Salmonella, Shtgella; laseczki - np. BaciUus. Clostridium; prątki - np.Mycobacterium; maczugowce - Corynebacterium). Bakterie spiralne mogą występować jako mało skręcone, krótkie komórki (przecinkowce - Spirillum) bądź leż jako długie komórki, silnie skręcone na kształt korkociągu (kretki - Spirochaeta, np. rodzaj Treponema).

Istnieją bakterie bardzo małe, przypominające budową wirusy (np. Chlamydia). Wrcs/cic • kształt bakterii może ulegać zmianom, wytwarzają one nieraz przetrwalniki, a niektóre gatunki w niesprzyjających warunkach tworzą tzw. formy L; będzie to omówione nieco później.

Rycina 7-7 przedstawia schemat budowy komórki bakteryjnej. Przedstawiona na rycinie jest “bakterią totalną”, jaka nigdy w przyrodzie nie występuje, za to łączy w sobie wszystkie najważniejsze cechy różnych klas i rodzajów bakterii.

Komórka bakteryjna otoczona jest sztywna ściana komórkowa, zbudowaną jednak odmiennie od ścian komórek roślinnych. Głównymi chemicznymi składnikami ściany bakteryjnej są: kuu dwuaminopimelinowy (aminokwas syntetyzowany najprawdopodobniej jedynie przez prokarionty), kwas muraminowvorazacetvloglukozoamina. Te dwa ostatnie związki, będące pochodnymi glukozy, polimeryzują w tzw. mureine. Łańcuchy mureiny połączone są cząsteczkami kwasu    c - • • •

dwuaminopimelinowego, dzięki czemu tworzą błonę.

Ryc. 7-7, Schemat budowy komórki bakteryjnej (w rzeczywistości taka komórka, jak narysowana, oic występuje; schemat łączy w sobie cechy różnych bakterii, gnundodatnid) i gramujemnych, tlenowych i beztlenowych, fotos yntetyzujących. chemo-syntetyzujących i hetewuufów) (JD).