DSCN6350 (Kopiowanie)

7. Przegląd świata istot żywych I ich klasyfikacja 41

cytoplazmy jedno lub kilka jąder komórkowych do gamctangium żeńskiego, zwanego lęgnia lub aksogonem.

(Zwróćmy uwagą, iżgamelangia mają I icznejądra, podczas ® v

gdy pozostałe strzępki grzybni workowców są jednojądrowe.) Jądra komórkowe pochodzące z gamctangium męskiego i żeńskiego nie zlewają się, lecz występują parami. Powstają zatem komórki dikariotyczne (dwujądrowe), zaś zawarte w nich pary jąder nazywamy jądrami sprzężonymi. Komórki te rozmnażają się sposobem mitozy. W drugim etapie procesu płciowego następuje kariogamia czyli zlanie się jąder sprzężonych.

Dochodzi do tego jedynie w szczytowych komórkach części rodzajnej owocnika, w której wytwarzająsięzarodnie. Powstaje zygołyczny worek (ascus), zawierający jedno diploidalne jądro. Jądro to dzieli się mejotycznie (ryc. 7-

plwwnla

•agnta

18), wytwarzając cztery potomne jądra haploidalne, z    ^{rozwojowy workowców}

których każde przechodzi jedną mitozę. W następstwie w g.g^ybnj^

komórce, tworzącej worek, powstaje osiem haploidalnych „. haploidaina liczba chromosomów.

jąder; każde z nich wraz z częścią cytoplazmy oddziela się 2n - diploidalna liczba chromosomów.

- askosnofe, z.k. - zarodniki konidialnc (JD).

Uwolnione z worków askospory w sprzyjających

warunkach kiełkują i tworząhaploidalnągrzybnię, na której wytwarzane są lęgnie i plcmnie (ryc. 7-18). A zatem u workowców wystepujeprzemiana faz jądrowych.

Do workowców należąpospolite pleśnie, jak pędzlak (ryc. 7-19) i kropidlak (ryc. 7-20), rozmnażające

nolalum) wyizolowano bardzo cenny antybiotyk penicylinę (ryc. 7-10). Gdyby jednak z faktu, iż pędzlak wytwarza penicylinę, ktoś próbował wyciągnąć wniosek, że spleśniałe pożywienie jest zdrowe dla człowieka, popełni oczywiście poważny błąd. Albowiem różne gatunki innych pleśni wytwarzają szereg substancji toksycznych dla człowieka (penicylina - dla człowieka nietoksyczna - jest trująca dla bakterii). Na przykład kropidlaki (ryc. 7-20) produkują trujące, a zarazem wywołujące powstawanie nowotworów aflatoksvnv. Szereg toksycznych związków zawiera sklerota innego workowca - buławinki czerwonej (C!avicepspurpurea), zwana sporyszem (ryc. 7-21).    i.

Sporysz posiada około 30 różnych alkaloidów, głównie pochodnych

kwasu lizergowego (pochodną tegoż kwasu jest związek oznaczany ,----^<~'Kr

skrótem LSD, wywołujący halucynacje). Do najważniejszych należą y'    •pocyu

Ryc. 7-20. Fragment grzybni chorobotwórczego kropidlaka Atiiergillus jumlgalus (nu szczytach HUraptk zarodniki konidialnc) (JD).    ,

Ryc. 7-21.Cykl rozwojowy buławwki czerwonej (<7<iW«»y>.\ purparctti, w kółkach obrazy mtkroekopowa (JD).

ergotamina i ergokom