DSCN6360 (Kopiowanie)

7. Przegląd świata istot żywych I Ich klasyfikacja 55

ia podia v, niejfr. tąLfttte ycówsijs zonąpna rganiffi' zaiLlsi -clłd* OK*^ i-ień^¹

Tabela 7-X. Klasyfikacja taksonomiczna Królestwa Jednokomórkowych

Królestwo: Jednokomórkowe (Prolisla)

Gromada: pierwotniaki (Protozoa)

Klasa: orzęski (Cilliala)

Klasa: sporowce (Sporozoa)

Klasa: sporowce parzydełkowe (Cnidtuporidia)

Klasa: korzenionóżki (Rhizopoda)

Klasa: promienionóżki (Actinopoda)

Klasa: wiciowce (Flagellata)

Gromada: euglcniny (Euglenopliyta)

Gromada: chiyzofity albo glony złociste (Chrysophyta)

Klasa: zlotowiciowe (Chrysophycae)

Klasa: różnowiciowe (Xantophycae)

Klasa: okrzemki (Bacillariophycae)

Gromada: tobołki (Pyrrophyla)

Klasa: brazdnicc (Dinoflagellaiae)

Klasa: kryptomonadowe (Crypiophycae)

Gromada: zielenice (Chlorophyta)

Klasa: zielenice właściwe (Chlorophycae)

Klasa: sprzężnicc (Conjugalophycac)

Klasa: ramienice (Charophycae)

Gromada: brunatnieć (Phaeophyta)

Gromada: krasnorosty (Rhodophyta)

Nic więc dziwnego, że ściana jest dobrym rozwiązaniem dla organizmów autotroficznych, które potrafią wytwarzać związki organiczne z nieorganicznych. Do autotrofii niezbędna jest jednak obecność barwników asymilacyjnych, toteż większośćProlista określanych niegdyś mianem glonów posiada chromatofory zawierające te barwniki.

Jednak sztywny "pancerz” otaczający ze wszech stron komórkę uniemożliwia pochłanianie większych drobin, na przykład innych mikroorganizmów (dajmy na to - fagocytozę bakterii).

A taki sposób odżywiania jest podstawowy dla jednokomórkowców heterotroficznych. Dlatego też Protisia cudzożywne rozwiązały problem nadmiaru wody w inny sposób - poprzez jej ciągle usuwanie. Posiadają one wódniczki tętniące, które wypełniają się przenikającą do nich wodą i po osiągnięciu maksymalnych rozmiarów - kurczą się. Skurcz wódniczki wypycha wodę z komórki na zewnątrz poprzez system kanalików cytoplazmatycznych. "Przy okazji" usuwane są rozpuszczone w wodzie produkty przemiany materii. Jednokomórkowce żyjące w słonych wodach, a także pasożytujące w płynach tkankowych i komórkach, nie posiadają wodniczek tętniących, ponieważ znajdują się w równowadze osmotycznej z otoczeniem.

Większość jednokomórkowców heterotroficznych musi aktywnie poruszać się. aby odnaleźć pokarm. Posiadają one najczęściej rzęski lub wici. Wić - która rozwija się z centrali - zbudowana jest z 11 włókienck (z kurczliwych białek - tubuliny, aktynomiozyny lub tp.), pizy czym 2 z nich stanowią rdzeń, zaś 9 ułożonych jest obwodowo (porównaj też rozdz. 4). Podobnie zbudowane są rzęski. Rzęski i wici wyrastają z ciałek podstawnych. które regulują ruch zaopatrywanych przez siebie otganeli. Wić. zazwyczaj umieszczona z przodu ciała, wykonuje biczujący ruch. przesuwając ciało pierwotniaka ku przodowi. Ruchy rzęsek są skoordynowane, umożliwiając ruch postępowo-obrotowy, ale też zatrzymanie się, zawracanie, skręcanie, cofanie. Koordynacja ruchu rzęsek jest możliwa dzięki systemów i wewnątrzplazmatycznych włókienck -neurofihryli- które przenoszą podniety. Natomiast u pełzaków nie posiadających wici ani rzęsek - ruch odbywa się dzięki zmianom ksztultu komórki, wysuwaniu nihynóżck (pscudopodiów) i przelewaniu cytoplazmy; zasadniczą rolę w tym pełzaniu pchną elementy cytoszk lelctu: umieszczone pod błoną komórkową kurczliwe wlókicnka białkowe.