DSCN6511 (Kopiowanie)

Śiuziee nazwę swą zawdzięczają ogromnym ilościom śluzu, które wytwarza ich skóra np " przypadku podrażnienia (schwytania itp). Śluz pełni funkcję ochronną i ułatwia zwierzęciu uniknięcie ataku, ale także żerowanie, albowiem śluzice są pasożytami; podobnie jak minogi.

(tyc. 7-149), natomiast żerująca śluzica wycina tkanki atakowanej ryby. zagłębiając się w ciało ofiary. Śluz oraz umiejętność zawiązywania się w węzeł, który z dużą siłą może przesuwać | wzdłuż swego ciała, umożliwia jej wycofanie się z głębi ciała zjadanej ryby. Śluzice są ślepe i mają po jednym otworze skrzelowym dla wszystkich skrzcl z danej strony ciała. W odróżnieniu od innych kręgowców niektóre duże naczynia u śluzie mają zdolności skurczu i przekształciły się w dodatkowe - obok serca głównego - “serca” (np. wątrobowe, głowowe itp.).

WŻ5SUU6J

jłystępająęewMea

iakzamK.2nK-

jcb#4^fe®

odbyt

ujścia gruczołów śluzowych y

otwór s Krzelowy

pysk

Ryc. 7-150. Przedstawiciele ryb chrzęstno-•zkielctowych. A - rekin żnrlacz tudojad {Cairhuriasglatuiu/. B - płaszczka (odeń olbrzymi - MyUubaiis aauiłu) (Jl))

posiadają one przyssawki wokół otworu gębowego, zaopatrzonego w płytki o dwóch szeregach ostrych zębów. W spoczynku zęby te są zakryte

przytga otwór gębowy

Ryc. 7-149. Śluzica. A - widok ogólny; B - część głowowa z zasłoniętym otworem gębowym; C - część głowowa odsłoniętym otworem gębowym (JD).

Tarczowce (.Placodermi) to gromada ryb z ery paleozoicznej (porów, rozdz. 2.2.2.2), które dały zapewne początek zarówno rybom chrzęstnoszkieletowym, jak i kostnoszkieletowym. U tarczowców po raz pierwszy pojawiają sie szczęki. Powstający w rozwoju embrionalnym pierwszy łuk skrzelowy, zamiast - jak u bezżuchwowców - wytworzyć rusztowanie skrzel, przekształca się w narząd pobierania pokarmu. Górna część łuku wytwarza chrząstki podnlebienną i kwadratową, połączone razem w szczękę górną i mające kontakt z mózgoczaszką. Dolna część łuku daje początek chrząstkom stawowej i zębowej, które razem tworzą ruchomążuchwę. Drugi łuk skrzelowy również ulega przeobrażeniu, przekształcając się w chrząstkę gnykowo-żuchwową. Ten model przetrwał u wszystkich ryb wywodzących się od tarczowców, a z pewnymi modyfikacjami jest wspólny dla płazów, gadów i ptaków (ryc. 7-177). Tarczowce miały opanccrzonę przednią część ciała i były drapieżne - ze względu na potężny pancerz zapewne nie mogły osiągać dużych prędkości. Żyły głównie w wodach słodkich.

Rvbv chrzęstnoszkleletowe (Chondrichtyes) zwane są też spodoustymi. ponieważ ich otwór gębowy (a także narząd węchu) znajduje się po spodniej stronie ciała. Posiadają one szkielet zbudowany z chrząstki, która w żadnym miejscu nie ma budowy kości, choć poszczególne trzony kręgów mogą być uwapnionc. Szpary skrzelowe ryb chrzęstno-sdaeletowych otwierają się oddzielnie (ryc. 7-150),ptzy czym pierwsza szpara skrzelowa może być zmniejszona do tzw. tryskawki lub może całkowicie zarosnąć. Skóra spodoustych zbudowana jest z naskórka i skóry właściwej; wytworem tych dwóch warstw są łuski Bfakoidalne (tyc 7-151). Pokrywają one ciało ryby i są Związkiem dla zębów (zęby człowieka są homologiczne z łuskami plakoidalnymi rekina). Naskórek wytwarza ukihta, natomiast skóra właściwa produkuje dentynę 'zębinę; i łączno-tkankową miazgę, zaopatrzoną » naczynia. Jak już powiedziałem, łuski te występują f tpuiouatych także w jamie gębowej, wytwarzając tzw. zęby skórne. Szczęka rekina jest uzbrojona w potężne zęfcy, które jednak podlegają dość częstej wymianie, ł-utki plakoidalnc położone w środkowej części ^dmcbrcma, wraz z rozrastaniem się skóry, przesuwają