DSCN6594 (Kopiowanie)

8.4.7. Połączenia kości

Połączenia pomiędzy kośćmi mogą być nieruchome — są tzw. zrosty, oraz ruchome, które określamy mianem stawów. Zrosty podzielić możemy na więzozrosty, chrząstkozrosty i szwy (kościozrosty); jak widać, nazwą nadajemy w zależności od rodzaju tkanki, która tworzy zrost Niektóre ze zrostów mogą wykazywać ograniczoną ruchomość (np. spojenie łonowe); z drugiej strony ruchomość stawów też może być stosunkowo nieduża (np. stawy krzyżowo-biodrowe). Podział stawów ze względu na możliwość wykonywania ruchów pozwala wyróżnić następujące typy stawów: 1. zawiasowy (np. łokciowy),

obrotowy (promieniowo-łokciowy bliższy), śrubowy (np. pomiędzy dźwigaczem a obrotnikiem), eliptyczny (promieniowo-nadgarstkowy), siodełkowaty (nadgarstkowo-śródręczny kciuka), kulisty (barkowy).

panewkowy (biodrowy).

Ryc.8-30. Rodzaje połączeń kości A - szwy (kościozrosty);

B - miednica: chrząstkozrost (spojenie łonowe) i staw;

C • budowa anatomiczna stawu (JD).

Inny podział wyróżnia stawy: jednoosiowe: zawiasowy, obrotowy i śrubowy; dwuosiowe: eliptyczny i siodełkowaty; wieloosiowe: — kulisty i panewkowy.

Kości tworzące staw połączone są za pomocą łącznotkanowych wiązadeł. Końce kości tworzące staw pokryte są powierzchniami stawowymi, utworzonymi z chrząstki szklistej pozbawionej ochrzęstnej; jej gładka powierzchnia zmniejsza tarcie. Całość zamknięta jest w torebce stawowej zbudowanej z mocnej tkanki łącznej włóknistej zbitej (więzadłowęj). Waska iama stawowa miedzy dwoma końcami kości wypełniona jest mazią stawową, wytwarzaną przez błonę maziową (maziówkę) wyścielającą jamę. Maź stawowa ma skład podobny do limfy, zawiera dodatkowo pewne ilości mukopolisacharydów(śluzu); działa ona podobnie jak smar w łożysku maszyny. Na starość ilość wydzielanej mazi stawowej maleje, co powoduje zmniejszenie ruchomości stawów.

Wyróżniamy też połączenia kości ścisłe: więzozrosty, chrząstkozrosty I kościozrosty. Np więzozrost włóknisty (który tworzą błony międzykostne przedramienia albo goleni) zbudowany jesr z tkanki łącznej włóknistej; więzozrost sprężysty tworzą wiązadła żółte między łukami kręgów; szw) (między kośćmi czaszki) mogą być gładkie (w kościach nosowych), piłowate (między kością ciemieniową a czołową), łuskowe - gdy kości zachodzą na siebie (np. łuska kości skroniowej i kość ciemieniowa); rodzajem szwu jest także wklinowanie (przykład: ozębna mocująca korzenie zębów * zębodołach).

Nauka o połączeniach kości, chrząstek i mięśni to syndesmologia.

8.4.8. Uszkodzenia i niektóre schorzenia układu szkieletowego

Układ kostny i układ mięśniowy człowieka ze względów praktycznych rozpatruje się czę^' razem jako układ ruchu. Specjalizacja medyczna zajmująca się wadami, urazami i schorzeń w*¹¹ narządów ruchu nosi nazwę ortopedii.

Poza nieprawidłowościami omówionymi już w rozdz. 8.4.2. (dyskopatie, wady postawy, gMaJ porę zdań należy poświęcić urazom mechanicznym kości złamaniom i zwichnięciom.