DSCN6628 (Kopiowanie)

znajdują się jony sodu wytwarzające ładunek dodatni w stosunku do wnętrza. Różnica potencjałów indukuje powstanie w węzłach pola elektromagnetycznego; ponieważ sąsiednie fragmenty akson są odizolowane przez osłonkę mielinową, pole magnetyczne oddziałuje na sąsiednie węzły. Gdy nastąpi pobudzenie komórki, potencjał czynnościowy (fala depolaryzacji) biegnie wzdłuż pozbawionego osłonki fragmentu neuronu, aż dotrze do pierwszego segmentu osłonki mielinowcj. Depolaryzacja błony tuż przed osłonką powoduje oderwanie jonów sodu z najbliższego przewężenia (ryc. 8-62); mechanizm tego, Jcidnapingu” nie został do dziś poznany. Zniknięcie dodatniego ładunku z powierzchni błony w przewężeniu Ranviera sprawia, iż przestaje istnieć różnica potencjałów, a tym samym zanika dotychczasowe pole elektromagnetyczne. Ponieważ zmiany pola magnetycznego rozchodzą się z prędkością światła, praktycznie dokładnie w momencie zniknięcia ładunku w pierwszym przewężeniu następny węzeł uzyskuje informację o depolaryzacji swego poprzednika. Następuje depolaryzacja przewężenia, to z kolei pociąga za sobą zmianę poła elektromagnetycznego, co jest źródłem informacji dla następnego węzła (ryc. 8-62). Impuls we włóknach rdzennych przenoszony jest zatem skokowo, znacznie szybciej niż we włóknach pozbawionych osłonki mielinowej (w tych ostatnich szybkość przepływu pobudzenia jest rzędu 1 m/s, we włóknach z osłonką mielinową dochodzi do 120 m/s — porównaj tabela 8- VIII).

8.8.1.2. Klasyfikacja neuronów ze względu na ich czynność

Klasyczny podział fizjologiczny wyróżnia- na podstawie pełnionych funkcji neurony cmclnw. ruchowe 1 pośredniczące Neurony czuciowe (wstępujące) prowadzą informacje do centralnego układu nerwowego (np. z narządów zmysłów). Neurony ruchowe prowadzą bodźce od centralnego układu nerwowego do efektorów (którymi mogą być np. mięśnie, gruczoły itp). Neurony pośredniczące (skojarzeniowe) łączą dwa lub wi^ej neuronów (zazwyczaj w ośrodkowym układzie nerwowym).

Neurony można także sklasyfikować ze względu na charakter produkowanych substancji przekaźnikowych.

Bodziec z jednego neuronu do drugiego przenoszony jest za pośrednictwem synaps. Budowa synapsy omówiona została w rozdz. 4.4.4. i zilustrowana na ryc. 4-29 i 4-30; o synapsach wspomniałem też na początku niniejszego rozdziału, podczas omawiania przekazywania informacji przez komórki. Schemat funkcjonowania synapsy przedstawia ryc. 8-63.

(o grubości około 20 nm) i łączą się z odpowiednimi receptorami

Na działanie każdej synapsy chemicznej składają się dwa procesy: ncurosekrecia i chemorecepcia Potencjał czynnościowy biegnący wzdłuż aksonu dociera do synapsy i powoduje uwolnienie substancji, zawartych w ziarnach w kolbce synaptycznej. Substancje te uwalniane są do szpary synaptycznej

matfalor

SySESSńy W błonie postsynaptycznej (tzw. receptorami postsyiiap: tycznymi). Połączenie z receptorem zapoczątkowuje proces przemian metabolicznych, którego efektem może być depo-_larvzacia_błonv .nasteooggo neuronu i nr7ł*wnH7«*nip vu nim

vii |zv\M.iviav un/Miiiłj uu aa aiiffumtsi y i mutiuiaiui J. i «/

odłączane są od receptorów postsynaptycznych i zazwyczaj inaktywowane przez enzymy. Produkty ich inaktywacji mogą łączyć się z receptorami presynaptycznymi, obecnymi w błotuc

postsynaptyczna połączeniu z receptorem i wywołaniu reakcji biochemicznej

Ryc. 8-63. Schemat funkcjonowania presynaptycznej. Receptory presynaptyczne modulują synapsy (opis w tekście) (JD).    uwalnianie przekaźników z kolbki synaptycznej.

Neuroprzekaźniki powstają w perikarionie (w siateczce środpIazmatycznej i strukturze Gblgiego) i wędrują do zakończeń synaptycznych wewnątrz mikrotubul. Zakłada się, że ich przemieszczanie następuje na zasadzie zmian współczynnika lepkości: we wnętrzu mikrotubul współczymk ten jest mniejszy niż w pozostałej cytoplazmie, więc strumień aksoplaznty przepływa szybciej przez miknnuMc kierunku obwodowym. Poza mikrotubulami istnieje stały przepływ aksopluzmy / szybkością ak