DSCN7080 (2)

A dla miłości inną ma ofiarę:

Zabiła męża i siebie zgubiła!

30.

Mijają lata, z latami zdarzenia.

W ostatnim dymie zgasłego płomienia M>46 Wróciły w piekło szatany zniszczenia. Świetnie przejrzały nieba Ukrainy, Zabrzmiała śmiało cicha pieśń dziewczyny, Czas lasem okrył ostatki ruiny.

Gilzie bojowiska czaszkami bielały, —

1060 Ulewna burza brózdy tam zorywa,

YV skwarny dzień lata złocą się tam żniwa, Kwiat się tam, z wiosną, wykluwa nieśmiały. Złom ki szubienic świecą próchnem z ziemi. Nad zwycięzcami, nad zwyciężonymi,

1066 Trawą usłana mogiła zapada:

Ta, . błędny żebrak do snu pacierz gada.

P' o /a wojną zatrzaśnięto bramę.

Za,,_w I u c^łókój, i zbrodnie te same —!

w. 101¹*, Świetnie przejrzały nieba Ukrainy Niebiosa oczyściły się od dymów pożarnych i zabłysły w całej swej świetności.

w 1058 Znów łenłe pokój i zbrodnie Ic same. _ W pierw-

wszem wydaniu cenzura warszawska kazała trzy ostatnie wyrazy odrzucić. Zastąpiono jc kropkami.

KILKA SŁOWO UKRAINIE I RZEZI HUMAŃSKIEJ¹

Jeden z celniejszych naszych poetów miał wyrzec o Kaniowskim Zamku : że jest pełen kozackiej haraburdy, i tem go potępił. Nie dziwię się jego zdaniu, wiedząc, że nie zna Ukrainy; ale dziwię się, patrząc na jego własne godło; kto chce zrozumieć poetę, powinien kraj jego poznać ². Powyższy zarzut i tym podobne spowodowały mię obeznać cokolwiek publiczność z ludem, który dostarczył bohaterów mojej po-

1

   Jest to przedmowa, którą poeta napisał już po powstaniu, w Galicji, i dołączył do poematu w zbiorowem wydaniu Pism swoich, Lwów 18 58 u Piłlcra, t. I.

2

   Poetą, o którym tu mowa, jest Adam Mickiewicz Wobec kogo wyraził się on o Zamku Kaniowskim, »że jest pełen kozackiej haraburdy®, i jaką drogą sąd ten dostał się do uszu Goszczyńskiego, nie wiemy napewno. Możemy się tylko domyślać, że rolę informatora i tym razem, jak w wielu innych, dotyczących Mickiewicza, odegrał Odyniec, i ze wiadomość, przez tego ostatniego puszczona w świat, bardzo prędko pocztą przyjacielską dotarła do Goszczyńskiego. Co się tyczv godła Mickiewicza, o którcm mówi Goszczyński: *Kto chce zrozumieć poetę, powinien kraj jego poznać«, to godłem tern jest epigrnf, umieszczony przez Mickiewicza .przed Sonetami Krymskiemi, a wzięty z dzieła Góthego West-óstlicher Dioan.