DSCN7888

........ -.fdry bobrami a człowiekiem-- , ,    ■—

-    Ryc 16. Ogrodzenie przepustu - wersja kombmo-

wana, złożona z dwóch ogrodzeń połączonych rurą

żemimołMfowankprzezbobry tamy wokół ogrodzenia, rury zapewniają ciągły przepływ wody. Średnicę rur należy dobrać tak, by mogły one pomieścić wodę podczas gwałtownych spływów wody na wiosnę i podczas ulew. Na rycinie 16 przedstawiono wagę kombinowaną złożoną z dwóch ogrodzeń połażonych rurą. Takie komplikowanie zwiększa skuteczność rozwiązania, gdyż bobry z trudem wyczuwają miejsce wycieka wody.

ROZWIĄZANIE 2: rury ochraniające przepusty.

Zasada tęgo rozwiązania polega na tym, że bobry, mimo blokowania przepustu me osiągają cehi - tza spiętrzenia wodfy. Nie mogą bowiem znaleźć miejsca wypływu wody Jak widać na rycinie 17 przykładowe urządzenie ochraniające przepust, składa się z perforowanej rury stabilizowanej metalowymi słupkami oraz metalowej siatki zabegwczającej przepust Wypływ wody zachodzi przez setki otworów nawierconych w rara przechodzącej przez siatkę. Na rycinie 17 nie uwzględniono potrzeby owijania mry metalową siatką, co zabezpiecza ją przed gryzieniem przez bobry.

Istnieje wiek wersji podanego urządzenia, ale zasadą przy ich używaniu jest utrzymywanie drożności otworów. Jeżeli bobry wykryją miejsce wycieku wody -natychmiast je zablokują Aby temu zapobiec rura powinna być całkowicie zanurzona w wodzie. Konieczne są również regularne konserwacje i usuwanie nagromadzonego materiału wokół nuy.

Ryc. 17. Przykład perforowanej

rury stabilizującej poziom wody wmontowanej w siatkę osłaniającą przepust. Ważne jest, by rura byli całkowicie zanurzont w wodzie (D'e°^B

i inni 1995J

------------    Sposoby rozwiązywania problemów z babram

Koniec wlotowy rury powinien być zamknięty siatką. Stosowanie tego rozwiązania zaleca się w przypadku głębszych cieków (minimum l m) i używanie rur

0    długości co najmniej 6-10 m, co utrudnia bobrom znalezienie miejsca wypływu wody. Średnica rury, średnica i liczba otworów są uzależnione od wielkości przepływu. Należy uwzględnić możliwość wystąpienia wyjątkowo dużych przepływów - na przykład podczas wiosennych roztopów lub długotrwałych ulew.

Znane są jeszcze inne sposoby rozwiązywania problemu blokowania przepustów:

•    siatki i kraty ochraniające przepusty,

•    zastosowanie urządzenia Clemson (szczegóły w następnym rozdziale)

•    urządzenie Bóbr - Stop

•    ogrodzenia elektryczne (pastuchy)

Zainteresowanych czytelników odsyłam do innej mojej publikacji (Czech 2000b)

B. PROBLEM: BUDOWANIE I STAŁE POWIĘKSZANIE TAM PRZEZ BOBRY.

Bobry budują tamy w precyzyjnie wybranych miejscach - tam, gdzie możliwie niewielki nakład pracy przyniesie maksymalnie duże i trwałe rozlewisko. Jak już wspomniano powierzchnia stawów może osiągać kilkadziesiąt hektarów. Czasem wywołuje to znaczne straty gospodarcze. Jak dowiedziono powyżej - zabijanie

1    odstraszanie bobrów oraz niszczenie tam jest mało skuteczne, nielegalne i kosztowne w stosunku do uzyskanych rezultatów. Najczęściej wszelkie uszkodzenia tamy są natychmiast naprawiane.

Jedną z charakterystycznych cech tam bobrowych to, że bobry ciągle je powiększają Dlatego trudne jest planowanie np. gospodarki leśnej lub rolnej, które musi następować z dość znacznym wyprzedzeniem prac w terenie. Często okazuje się, że staw, który jeszcze wczoraj miał kilkanaście arów, dzisiaj ma kilka hektarów! Proponowane poniżej rozwiązania mogą być pomocne w utrzymywaniu powierzchni rozlewisk na stałym poziomie. Bobry zmuszone będą pogłębiać zbiornik, ale zazwyczaj nie opuszczają zajętego terytorium. Pozostaną zatem pozostają wraz ze swoimi dobrodziejstwami dla natury, ale szkody nie będą już tak znaczne.

ROZWIĄZANIE 1: rury przechodzące przez tamy bobrów.

Istota tego rozwiązania polega na umieszczeniu zazwyczaj plastikowej rury (rur) w tamie, która działając jak syfon będzie regulować poziom wody w stawie bobrowym. Woda dostaje się do rury albo poprzez kilkadziesiąt - kilkaset otworów nawierconych w ściankach, albo poprzez wlot umieszczony w ogrodzeniu z metalowej siatki Takie oddalenie i rozproszenie “ujęcia” wody utrudnia bobrom znalezienie miejsca wypływu wody ze stawu i mimo nadbudowywania przez nich tamy poziom wody pozostanie stały. Głębokość umieszczenia rury w tamie determinuje przyszły poziom wody w stawie.

71