DSCN7885

c_r^,r_nr*,axvwama konfliktów między bobrami a człowiekiem-

70. pod kierownictwem prof. Żurowskiego. Odłów polega na otoczeniu bezpośife^ sąsiedztwa nory lub żeremia kilkoma rzędami sieci z pływakami: Czasem na wyjfcjJ z nor ustawiane są samo zatrzaskujące się klatki. Ważne jest, by wykryć wszyją zagłębienia w dnie, którymi bobry mogłyby uciec. Następnie w żeremiu wykony^' są otwory przez które wpuszcza się psy - specjalnie szkolone norowce, które wypłat bobry. Uciekając podwodnymi wyjściami wpadają do sieci, z których przenosi się je ^ skrzynek wykonanych z metalowej siatki. Dla zmniejszenia stresu i ułatwienia łąc^ rodzin bobry otrzymują zastrzyk z Combelenu. Następnie z odłowionych bobrów kompletuje się rodziny, które jadą na miejsce wypuszczenia. Bobry łatwo si przegrzewają co może prowadzić do szoku lub śmierci, dlatego koniecznym jest abv skrzynki z nimi wstawić co jakiś czas do wody. Można również ułożyć na skrzynią word z lodem; kapiąca zimna woda będzie ochładzać zwierzęta. Odłowy wykonywane są na wiosnę po zejściu lodów do ok. kwietnia, oraz jesienią w październik^

Innym sposobem odłowu bobrów, stosowanym głównie w Europie Zachodniej i USA, mniej skutecznym i wydajnym jest stosowanie pułapek, do których bobry przywabiane są zapachem sztucznego lub naturalnego stroju bobrowego (castoreum) umieszczanego w pobliżu pułapek. Tak odłowione bobry również przenosi się do metalowych skrzynek.

Po przywiezieniu na miejsce wypuszczenia bobry przenosi się do sztucznych żeremi. Najbardziej polecanym “modelem” jest kwadratowy dół w odległości ok. 1 m od brzegu deku o wymiarach lm x lm, głęboki na ok. 30 cm. Z góry zakryty jest on g^ęziami i ziemią z pozostawionym otworem na wpuszczenie bobrów i przygotowanym “czopem” na zablokowanie. Następnie przechyla się skrzynkę z bobrem, bóbr powoli wsuwa się do środka, później dodaje się partnera i ew. potomstwo, a otwór blokuje się czopem, j Stosowanie sztucznych żeremi zmniejsza stres i zapobiega rozpierzchnięciu się wypuszczanych bobrów. Po odczekaniu do nocy bobry wykopują się z żeremia i zaczynają penetrację najbliższej okolicy. Najlepsze efekty w postaci zaadaptowania się rodziny na nowym miejscu przynosi wypuszczanie całych, kompletnych i naturalnych rodzin

Po kilku dniach od wypuszczenia można dyskretnie sprawdzić, czy bobry zaakceptowały nowe miejsce. Najczęściej penetrują one otoczenie w obrębie od i kilkuset metrów do kilkunastu kilometrów, co jakiś czas pozostawiając ogryzione patyczki, ślady wychodzenia na brzeg. Ostateczny wybór miejsca osiedlenia się mo# trwać dość długo, czasem kilka lat. W poszukiwaniu odpowiedniego miejsca bobty f mogą przemieścić się nawet kilkaset kilometrów.

Ważną sprawą jest wybór miejsca i strategii wypuszczenia bobrów. Wskaz^ jest, by deki miały niewielkie nachylenie a brzegi i dno były gliniaste. Jednak, oczy® już wspomniano, plastyczność bobrów powoduje, że właściwie mogą one zasiej bardzo zróżnicowane środowiska. Bobry najczęściej zasiedlają miejsca zupehue iw® naszych, troskliwie wybranych. Właściwie najważniejsze jest, by reintrodukcja nic miejsca na terenach ostrych konfliktów z człowiekiem, silnie zagrożony

■

__    Sposoby rozwiązywania problemów z bobrami

kłusownictwem. Jeżeli takie niebezpieczeństwo istnieje, należy przeprowadzić akcję konsultacyjną i edukacyjną. Ważne jest również zapewnienie ochrony stanowisk przed regulacją cieków, wycinką drzew. W celu spełnienia warunków ochrony puli genowej, umożliwienia krzyżowania się niespokrewnionych zwierząt i zabezpieczenia lokalnej populacji przed wyginięciem wskutek przypadków losowych powinno się wypuszczać kolejne rodziny w miejscach oddalonych od siebie o kilka kilometrów. Odległość powinna zależeć od zasobności środowiska w pokarm, presji człowieka, oraz lokalnych warunków rzeźby terenu i hydrologicznych. Jako jednostkę terytorialną reintrodukcji powinno się przyjmować zlewnię, lub tereny połączone korytarzami ekologicznymi, błędem jest wypuszczanie tylko jednej rodziny w jednej zlewni Wskazane jest również, by w obrębie zlewni wypuszczać więcej niż jedną rodzinę na raz. Bobry znając rozmieszczenie sąsiadujących rodzin dopasują wielkość swych terytoriów do Idealnego terenu. Pierwsze rodziny bobrów wypuszczanych w Holandii w latach 80. zajmowały wyjątkowo duże terytoria i bobry wypuszczane w kolejnych latach były zmuszone do zajmowania stanowisk o gorszej jakości

Jak dowiedziono, skuteczność i realne zastosowanie polowań oraz odłowów w zmniejszaniu szkód powodowanych przez bobry są niskie. Dlatego proponuje się wykorzystywać inne środki ograniczające uciążliwą działalność bobrów. Konieczne jest opracowanie i stosowanie zasad gospodarowania populacją bobrów w Polsce tak, by z jednej strony wykorzystać ich inżynieryjne zdolności do zwiększania retencji wody jaki i zwiększania różnorodności biologicznej M, a z drugiej minimalizować szkody przez nie powodowane. Zamiast walczyć z bobrami, powinniśmy nauczyć się z nimi obcować, a tam gdzie jest to możliwe współpracować w celu poprawy stanu środowiska. W dalszej części przedstawiono przetestowane sposoby zmniejszania uciążliwości bobrów dla gospodarki człowieka.

9.2J.3. Zabiegi techniczne zmniejszające szkody

Poniższe propozycje dotyczą terenów już zajętych przez bobry, gdzie już budują albo będą budować tamy, blokować przepusty drogowe i inne urządzenia. Podkreślić tutaj jeszcze raz należy, że bobry są doskonałymi inżynierami i planistami - bardzo uważnie i “fachowo” wybierają miejsce przegrodzenia cieku tak, by stosunkowo niewielkim nakładem sił i materiałów osiągnąć możliwie maksymalny efekt - zwolnienie nurtu oraz podwyższenie poziomu wody. Innymi słowy bobry “grają z terenem”. Ponieważ potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa sobie i członkom rodziny jest u bobrów niezwykle silna, jak zresztą u wszystkich innych zwierząt, wszelkie uszkodzenia, także poczynione celowo przez człowieka, będą bardzo szybko naprawiane. Dlatego działania w stanowiskach bobrowych muszą być dobrze przemyślane i mieć możliwie długotrwałe efekty.

Odpowiednie zabiegi i urządzenia często pozwalają na całkowite i trwałe lmilranip znaczących szkód wynikających z działalności bobrów. W wielu przypadkach okazuje się, że są one znacznie bardziej skuteczne i tańsze niż bezpośrednia walka z bobrami

65