DSC
02 (3)

W

ludzkiej; np. percepcja dźwięku mowy zakłada więcej niż tylko bodźce fizyczne. Stąd też łańcuch mowy, fi. zycznie rzecz biorąc ciągły, interpretowany jest przez słuchającego jako składający się z określonych „całości" (struktur).

f Psychologia postaci.

Utl Leuninger/Miller/Muller 1973.

Beceptywne sprawności f Sprawności językowe Reguła fonologiczna f Komponent fonologiczny Reguła językowa

ang. linguistic rule; flanc. (la) rigle linguistique\ niem. (die) Sprachregel; ros. lingvitti(eskoje pravilo.

Uświadomiona (f Reguła metajęzykowa) lub nieu-świadom i ona umiejętność generowania wypowiedzi w danym języku zgodnie z określoną regularnością. Rodzimy użytkownik języka operuje pełnym zestawem reguł zinterioryzowanych czyli opanowanych w sposób arefleksyjny. Natomiast językoznawca skupia swą uwagę w pierwszym rzędzie na regułach metajęzykowych statycznych (tzn. opisujących daną regularność) lub dynamicznych (tzn. opisujących sposób działania danej regularności).

Reguły językowe różnią się między sobą zasięgiem, tzn. sumą możliwych zastosowań. Obok reguł odznaczających się dużą zastosowalnością (np. dodanie allomorfu /-a/ dla oznaczenia 1. mn. w języku angielskim), występują też w każdym systemie językowym reguły o małym lub nawet o minimalnym zasięgu. Do tych ostatnich należą przede wszystkim wszelkiego rodzaju t kolio-kac je, stanowiące regularności jednostkowe. Te ostatnie są szczególnie podatne na f interferencję językową, stąd też stanowią ważny problem dydaktyczny.

— 202—¹

Jednym z głównych błędów interferencyjnych pod-c0S nauki Języków obcych lub nawet podczas t akwizycji języka jest nieuświadomione zastępowanie reguły o mniejszym zasięgu regułą o zasięgu większym (np. ing. *it breaked zamiast it brołce; niera. *er schreibte zamiast er schrieb).

JJL: Bomemann 1962; Chomsky 1964a; Twaddell 1948.

Reguła metajęzykowa

_ang metalinguistic rule; franc. (lo) recie mitalinguistiąue; triem.

(die) metasprachliche Regel; ros. metalingvisti6eskoe prattlo.

Twierdzenie odnoszące się do określonej regularności W cysternie któregoś z języków. Opanowanie reguł metajęzykowych nie jest identyczne z f kompetencją Językową, zakładającą interioryzację reguł (t Reguła językowa). Przesadne wymaganie od uczącego się języka obcego znajomości reguł metajęzykowych (j Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa) może opóźnić ich | interioryzację, zwłaszcza że reguły te nie zawierają na ogół pełnego inwentarza restrykcji towarzyszących opisywanym przez nie regulamościom.

Lit.: Marton 1976:30, 48; Chomsky 1964a.

Reguła przepisywania

ang. rewriting rui*; franc. (la) rigle de rćecriture; niem. (die) Enełzungsregel; ros. prauilo perepisgwanija.

W t Gramatyce generatywno-transformacyjnej część systemu reguł służących do generowania zdań i przydzielania im opisów strukturalnych. Reguły te wykasują, te którykolwiek symbol po lewej stronie strzałki mote zostać zamieniony na odpowiedni symbol po prawej stronie strzałki.

Przepisywanie rozpoczyna się od f aksjomatu „S” (ang. sentence „zdanie”), a kończy się tzw. symbolem terminalnym, czyli elementem leksykalnym, którego przepisać już się nie da, np.: