IMG#18

Środki dydaktyczne, np. film dźwiękowy, Jakże przekazują

informacje, ale nic zadają uczniowi ........... nie .......... jego pytań oceniają    ■

wiedzy, a także nie indywidualizują treści i.......... uczenia się. tempa    . ■ _

§ 8. ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU INFORMACJI

I ICH WYKORZYSTANIE W PRACY DYDAKTYCZNEJ

Rozwój techniki spowodował znaczne rozpowszechnienie takich środków masowego przekazu informacji, jak film, prasa, radio i telewizja. Dzięki nim już od dłuższego czasu realizuje się różnego rodzaju programy oświatowe, przy czym niemało miejsca poświęca się w tych programach zagadnieniom przerabianym w szkole podstawowej i śried-• niej. Zagadnienia te są na ogół bardzo starannie przygotowane przez komórki pedagogiczne radia i telewizji, a więc ich wykorzystanie w toku pracy dydaktyczno-wychowawczej jest ze wszech miar wskazane, a niekiedy wręcz konieczne. Dlatego też nauczyciele poszczególnych przedmiotów powinni znać programy oświątowe radia i telewizji — upowszechniane m.in. na łamach czasopism pedagogicznych — i włączać je do planu realizowanych z uczniami zajęć. Zrozumiale, że uczniów trzeba przygotować do odbioru radiowych i telewizyjnych programów oświatowych, a także po audycjach omawiać z nimi ich treść, eksponując' zagadnienia węzłowe. Również przy wykorzystywaniu programów oświatowych obowiązuje zasada łączenia ich z pozostałymi składnikami procesu nąuczania—uczenia się, a zwłaszcza z jego treścią i tokiem. • •

Programy oświatowe radia i telewizji mogą, oczywiście, spełniać różne funkcje dydaktyczne. W niektórych przypadkach można więc z nich korzystać jako ze źródła nowych dla uczniów wiadomości, kiedy indziej natomiast będą służyły systematyzowaniu i utrwalaniu materiału już przerobionego w szkole itd. O wyborze talciej lub innej funkcji decyduje nauczyciel na podstawie analizy realizowanego z uczniami planu i programu nauczania, aktualnie rozwiązywanych zadań dydaktycznych itp.

Oprócz możliwości wykorzystywania audycji oświatowych radia i telewizji do celów dydaktyczno-wychowawczych, wskazane jest również zaznajamianie uczniów z innymi pozycjami programu; i tym razem decyzja co do ich wyboru i sposobu wykorzystania na lekcji powinna należeć do nauczyciela.

SPRAWDZIAN 10

J. Jakie funkcje spełniają w procesie nauczania—uczenia się środki dydaktyczne?

2.    Wskaż możliwość udoskonalenia zinstytucjonalizowanej pracy dydaktyczno-wychowawczej za pomocą środków masowego przekazu informacji.

3.    Przedstaw, nawiązując do własnej praktyki pedagogicznej, stosowane środki dydaktyczne i poddaj je ocenie z punktu widzenia głównych zadań współczesnego szkolnictwa. Przeprowadź tę ocenę, uwzględniając funkcje zakładane i funkcje rzeczywiste tych środków.

4.    Uzasadnij tezę, że w pracy dydaktyczno-wychowawczej powinno się respektować wielość metod, form i środków, nie zaś wyłączność jakiegoś jednego, rzekomo uniwersalnego środka dydaktycznego.

5.    Jakie funkcje w procesie nauczania—uczenia się spełniają maszyny dydaktyczne? Na czym polega różnica między maszynami i filmem dydaktycznym?

6.    Uszereguj, według wzrastającego stopnia polisensoryczności oddziaływania na uczniów, wymienione niżej czynności metodyczne: pokaz rysunku obrazującego przekrój pionowy łańcucha górskiego; wykonywane przez uczniów doświadczenie pt. „Sucha destylacja węgla kamiennego"; pokaz barwnego filmu dźwiękowego; fragment wykładu nauczyciela pt. „Analiza własności fizycznych siarki". '

NIEPOWODZENIA SZKOLNE

1 1. Przyczyny niepowodzeń w nauce szkolnej w świetle dotychczasowych badań § 2. Dydaktyczne środki walki z niepowodzeniami szkolnymi Sprawdzian 11

Mówiąc o niepowodzeniach szkolnych lub niepowodzeniach dzieci i młodzieży to nauce szkolnej, będziemy mieli na myśli te sytuacje, które charakteryzują się występowaniem wyraźnych rozbieżności między wymaganiami wychowawczymi i dydaktycznymi szkoły a postępowaniem uczniów.oraz iizyskiwanymi przez nich wynikami nauczania. Zakładamy przy tym, że wymagania szkoły są zgodne z uznawanymi przez społeczeństwo celami wychowania oraz adekwatne w stosunku do obowiązujących programów.

Tak rozumiane niepowodzenia w nauce szkolnej mogą mieć charakter bądź ukryty, bądź jawny.

Niepowodzenia ukryte występują wówczas, gdy nauczyciele nie dostrzegają braków w wiadomościach, umiejętnościach i nawykach uczniów, mimo że braki tego rodzaju — z punktu widzenia celów oraz programu nauczania — rzeczywiście istnieją. Przykładowo: spośród 37 uczniów kl. VII w jednej z warszawskich szkół podstawowych aż 32 osoby miały różnorakie braki w wiadomościach z języka polskiego. Braki te dotyczyły w pewnych przypadkach nawet materiału przerabianego w kl. IV. Szkoła nie ujawniła więc w porę tych braków i w konsekwencji uczniowie wykazujący niedostateczne opanowanie materiału z poprzednich lat nauki znaleźli się w kJ. VII. Usunięcie ujawnionych tak późno braków nie

i«»

211