• proksymodastalny - rozwój od centralnej części kręgosłupa do kończyn (od centralnych części ciała, ruchy globalne)
d) Manipulacje:
• Chwyt prosty (ok. 4-5 miesiąc) - łapanie całą dłonią bez użycia kciuka
• Chwyt nożycowy (6-8 miesiąc) - przywodzenie kciuka do reszty palców
• Chwyt pestkowy (8-9 miesiąc) - przywodzi kciuk do palca wskazującego
e) Przywiązanie - żeby zaszło przywiązanie, musi być jeden stały opiekun (nie może być zbyt wielu), przewidywalna, empatyczna, dostrojenie opiekuna do dziecka, odpowiedni stan zdrowia psychicznego (depresja), odpowiednie doświadczenie matki z dzieciństwa, ze wsparciem społecznym
8. Style przywiązania
a) Bezpieczny
• Opiekun: konsekwentny, responsywny, wrażliwy, empatyczny
• Dziecko: spokojne, pewne, wysoka samoocena
• W życiu dorosłym: ufne, nawiązujące stosunki międzyludzkie, pewne własnych kompetencji
b) Ambiwalentny
• Opiekun: nieprzewidywalny, niespójny, nieresponwywny
• Dziecko: lękliwe, niskie poczucie wartości, strach przed odejściem opiekuna,
• W życiu dorosłym: manipulacyjne, zazdrosne, ciągle zabiegające o wyrazy uczucia do niego
c) Unikający
• Opiekun: niepewny albo brak, matka unika bliskości
• Dzieci: niskie poczucie wartości, wycofane, negatywnie oceniające zdarzenia przyszłe i obecne
• W dorosłym życiu: trudności z nawiązaniem związków, z wyrażaniem własnych uczuć, unikanie. Czasem dopiero w ostateczności ujawnia swoje uczucia.
d) Dezorganizacja wzorca
• Opiekun: nie zaspakaja potrzeb dziecka, stosuje przemoc, zaniedbuje
• Dziecko: zmienne atrybucje, lęk, lęk przed figurą przywiązania, dezorientacja
• Dorosłe dziecko: trudność w nawiązywaniu kontaktów, lękliwość, ambiwalencja w przypisywaniu atrybucji, wycofanie, niepewne poczucie wartości
9. Czynniki wpływające na wzorzec przywiązania:
a) Wsparcie społeczne (innych osób w opiece nad dzieckiem)
b) Jakość więzi z partnerem
c) Temperament dziecka
d) Doświadczenia opiekuna ze wczesnego dzieciństwa ej Osobowość opiekuna
6 I Pa ge