DSC
03 (3)

1.    S-*NP + VP

2.    NP-►Art + N

3.    VP-*-V + NP

4.    NP-*-Art + N

5.    N -*■ boy/girl/cat/dog itp.

6.    V-* likes

7.    Art -*■ th*

8.    N -* dog

Powyższe reguły generują zdania typu:

The boy likes the girl.

The cat likes the man.

The dog likes the girl itp.

Lit: Chomsky 1965:112.

Reguła selekcji f Reguła subkategoryzacji

Reguła subkategoryzacji

ang. tubcategoruation rule; franc. (la) figle de sous-catigoriu-Mon; nlem. (dfe) Subkategorisierungsregei, ros. prawiło tubko-(Iporitsdi.

Typ reguły stosowany w f gramatyce generatywno--transformacyjnej w ramach t struktury głębokiej ustalającej możliwe otoczenie danej kategorii gramatycznej. Rozróżnia się ścisłe reguły subkategoryzacji, determinujące otoczenie w terminach kategorialnych (np.rzeczownik,czasownik)oraz reguły selekcji determinujące otoczenie w terminach niekategorialnych (np. ± ożywiony, ± abstrakcyjny itp.); np.

(odwaga)    (pracować)

+ nomen		+ czasownik
— konkretny		+ istota ludzka
— ożywiony		— przechodni
— policzalny		— niepoliczalny

Lit.: Helbig 1969:19; Ruwet 1973385.

goguła transformacyjna

ang- traat/ai mation -nile; franc. (la) riglc de transformation; oiem. (dk) Transformat ionsrepel; • ros. transformacijonnoje prała*.

Polecenie, którego wykonanie prowadzi do t transformacji; np. w języku angielskim negację tworzy się przez wstawienie wyrazu pomocniczego not w połączeniu z formą osobową czasownika to do; He sleeps wtll -*■ he docs not sleep loell.

| Pattem practice.

Reguła zinterioryzowana

,_ng mernalized rule; franc. (la) figi* intłriorisee; nlem. (dłe) internalisierte Repel; ros. interiorizouannoje prawiło.

Opanowana w sposób nieuświadomiony przez mówiącego określona regularność językowa. Fałszywe uogólnienie reguły zinterioryzowanej prowadzi do t błędu Językowego.

\ Reguła językowa.

Lit.: Karton 1976:30.

Reguły realizacji t Gramatyka stratyfikacyjna

Relacje paradygmatyczne

ang. farmdigmatie relations; franc. npportM paradigmatiques; nlem. paradigmatischc Rclationen/Beziehungen; ros. paradigma-Mctfcie sootnoSemja.

i Stosunki występujące pomiędzy elementami wymien-i nymi (f Substytucja) w tym samym kontekście; np.

i Chłopiec idzie do szkoły.

Ojciec    jedzie    biura.

Matka    wraca    domu.

1 t Paradygmat, f Relacje syntagmatyczne, t Syntagma. Relacje syntagmatyczne

•ag, tyntagmatic relations; franc. rapportt lyntapmatipuei;

205 —

— 204 —