DSC
33 (5)

liczniki (circonstonts). Są to elementy nie określające wartościowości czasownika. Określają jedynie bliżej okoliczności, w których przebiega czynność wyrażona przez czasownik. Aktanty i okoliczniki różnią się formalnie tym, że pierwsze z nich łączą się z czasownikiem, podczas gdy drugie uczynić to mogą jedynie u pomocą przyimków (np. Alfred marche avec une canne, Tesnióre 1950:128).

Lit.: Vater 1975:295 - 301.

Zamknięty system f System

Zapożyczenie (= Pożyczka językowa)

ang. loan-ieord, loan form; franc. (un) emprunt; nicm. (das) I

Lehnwort, (das) Fremdworł; rot. za(mstvovarinoje sloro.

Forma językowa przejęta z obcego języka mniej lub I bardziej zintegrowana, tzn. dostosowana do możliwości artykulacyjnych i struktury gramatycznej języka przejmującego. Może to być pojedynczy wyraz (np. ang. tell „powiedzieć” < st.-nord. telja „mówić”; niem. (die) Kolchose < ros. kołchoz) lub afiks (np. ang. (USA) bake-ry < niem. (die) Bdckerei; pols. hamulec < niem. Hemmholz, kier-unek < niem. sufiks -mg).

Zapożyczenia leksykalne wykazują często zakres węższy od ich pierwowzoru w języku wyjściowym; np. pols. nalet „ubikacja publiczna” : franc. chalet „szałas”; pols. atelier „pracownia artysty-plastyka, pomieszczenie, w którym nakręca się filmy” : franc. atelier „warsztat”; pols. kiosk „budka, w której sprzedaje się pisma, papierosy itp.” : franc. kiosąue „kiosk, altana”.

Zapożyczone znaczenie f Znaczenie zapożyczone

Zawodowy język f Język specjalistyczny

Zdanie

-ŁTr*. ^Iranc- proporitton; niem. (dei) Smir. ros. preał ozenie.

Jednostka analizy języka o nie ustalonej Jak dotąd jednoznacznie definicji Najogólniej: typ j wypowiedzenia, zbudowany zgodnie z określoną strukturą syn-| taktyczną. Jego członem konstytutywnym Jest orzecze-I nie, tworzące wraz z podmiotem główny związek zda-

I nia.

W f gramatyce generatywno-tranałormacyjnej zdanie I definiowane Jest jako struktura syntaktyczna zgenero-wana przez reguły struktur frazowych i \ transformacje I odnośnej gramatyki

W dydaktyce języków obcych istotnym momentem jest opanowanie przez uczącego się języka obcego pod-■ stawowych struktur zdaniowych tego języka w sposób arefleksyjny (t Interioryzacja).

Lit: Bloomfieid 1933; Bilhler 1934; Chomsky 1931:11, 13, 14.

36 - 27; Lindgren 1973; Ries 1931.

Zdanie wzorcowe f Pattem

j Zgłoska I f Sylaba

Złożenie

t Słowotwórstwo i Znaczenie

I ang. latanino; franc. ((a) signijication; niem. (die) Bedeutung;

I ros. znaćenie.

Językowa realizacja określonego pojęcia, treść | zna-j ku językowego, czyli współzależność (interrelacja) za-| chodząca pomiędzy f leksemem a określonym zjawiskiem rzeczywistości poza językowe j, będącym jego de -j sygnatem; np. wyraz polski chłopiec oznacza (repre-

— 265 —