DSC52

ŚiMastyczność popytu i podaży

tym celu należy wykorzystać podane w tym rozdziale wzory na c y .:j cenową, dochodową i mieszaną cenową popytu. Po spadku cen masła popy ⁿMj wzrośnie o I sztukę. Po spadku dochodów konsumenta popyt na masło spadu o 4 sztuki. Po wzroście cen margaryny popyt na masło wzrośnie o 1 sztukę. Ląctl nie w związku ze spadkiem ceny masła, spadkiem dochodów konsumenta oifcj wzrostem ceny margaryny popyt na masło spadnie o 2 sztuki.

3.4. Elastyczność podaż}'

Elastyczność podaży jest miarą względnej (procentowej) zmiany podaży wyw łanej względną zmianą określonego czynnika wpływającego na podaż. Wielkość! wskazuje na wrażliwość podaży na zmiany czynników ją kształtujących.

Poniszanie się po krzywej podaży w górę lub w dół jest graficznym odźwierni dleniem reakcji podaży na zmianę ceny. Siłę tej reakcji możemy mierzyć, a i:] miarą jest współczynnik cenowej elastyczności podaży, który obliczamy zgoda z następującą formułą:

AQs ĄP ⁵ Qs^:P^f

gdzie:    E_s - współczynnik cenowej elastyczności podaży,

&Q_s/Qs - względna (procentowa) zmiana podaży,

AP/P    - względna (procentowa) zmiana ceny.

Ze względu na to, że przedsiębiorcy zwiększają produkcję w odpowiedni wzrost cen. elastyczność cenowa podaży nie może być ujemna, a więc nie ma a trzeby stosowania wartości bezwzględnej (jak wprzypadku cenowej elastyczno* popytu).(Współczynnik cenowej elastyczności podaży może przybierać róźnew tości: od zera do nieskończoności. Wartość Es- 0 oznacza, że podaż nie reaguje* zmianę ceny, jest nieelastyczna. Gdy współczynnik E_s = 1, wówczas względJ zmiana podaży'jest równa względnej zmianie ceny. Taką elastyczność nazywanj elastycznością wzorcową. Jeśli względna zmiana podaży jest mniejsza od wzgM nej zmiany ceny, w spółczynnik 0 < E_s < 1. Oznacza to, że podaż jest mało d» styczna. Oczywiście elastyczność podaży jest tym mniejsza, im wartość \vs$ czynnika jest bliższa zeru. Gdy względna zmiana podaży jest większa od wzgW nej zmiany ceny, podaż jest wy soce elasty czna, a współczynnik E$> 1. Im barda wartość współczynnika oddala się od jedności, tym bardziej elastyczna jest poda Staje się ona doskonale elastyczna, gdy £j = oo, co oznacza, że przy danej cesj podaż może przybierać dowolne rozmiary.

Elastyczność podaży jest uzależniona od dwóch czynników: czasu i substytut czynników produkcji. Elastyczność podaży jest tym większa, im:

- dłuższy jest badany okres,

-    większy jest stopień substytucji czynników produkcji (im większe są możliwości dostosowania czynników produkcji do zmieniających się warunków).

Ekonomiści wyróżniają z reguły trzy odmienne okresy, określone przez warunki ekonomiczne, a nie przez z góry ustalony przedział czasowy. Są nimi:

-    okres rynkowy,

-    okres krótki, j - okres długi.

OKres rynkowy jest najkrótszy. Jest on na tyle krótki, że producenci nie zdążą zareagować na zmiany ceny i popytu. Przykładem może być sprzedaż ryb przez rybaka. Podaż ryb w momencie wpłynięcia do portu i rozpoczęcia sprzedaży jest doskonale sztywna. Dzieje się tak dlatego, że sprzedawany towar szybko się psuje, i że jego ilość jest zdeterminowana. W tej sytuacji rybak jest biorcą cen rynkowych. Jeśli cena rynkowa okaże się wyższa niż ta, którą sobie założył, sprzeda cały towar i osiągnie większy zysk, niż planował. Nie jest natomiast możliwe, żeby w wyniku różnicy między ceną faktyczną a oferowaną zmienił ilość ryb, którą sprzedaje. Podobnie jest, gdy cena na rynku jest za niska. Rybak nie ograniczy podaży, bo musiałby wrócić z częścią niesprzedanego towaru, co ze względu na pogorszenie jego jakości jest bardzo ryzykowne. Będzie więc chciał sprzedać wszystkie ryby, nawet gdy ich cena będzie niższa od kosztów ich złowienia. W krótkim okresie nie ma więc możliwości dostosowania podaży do zmiany ceny - podaż jest sztywna.

W okresie krótkim możliwości produkcyjne producenta są uznawane za stałe -nie może on zmienić czynników produkcji używanych w procesie produkcji. Może natomiast dostosować intensywność używania czynników produkcji, przykładowo przyjmując nowych pracowników lub wydłużając dzień pracy. W podanym przykładzie zasób kapitału rybaka jest stały - może on jednak poświęcić więcej czasu na połów lub używać większych bądź mniejszych sieci. Sądząc, że popyt na ryby będzie duży, rybak może zwiększyć ilość dostarczonych na rynek ryb dzięki wykorzystaniu wspomnianych możliwości. W okresie krótkim siła reakcji podaży na zmiany cen jest umiarkowana, lecz ilość oferowanego towaru nie jest już sztywna.

Okres długi jest wystarczający do podjęcia wszelkich działań, które mają na celu dostosowanie produkcji do oczekiwanych warunków rynkowych. Producenci mogą więc powiększać zasoby kapitału oraz zwiększać możliwości produkcyjne. Oczywiście są też dopuszczalne działania opisane w przypadku okresu krótkiego. Ważne jest jednak to, że w okresie długim możliwe jest wejście na rynek nowych producentów lub wycofanie się już na nim obecnych. W długim okresie cenowa elastyczność podaży jest względnie duża.

Tódslimówując, można powiedzieć^ że cenowa elastyczność podaży zależy od wielu czynników, z których najważniejsze to:

-    długość cyklu produkcyjnego - im jest on dłuższy, tym mniejsza jest elastyczność podaży; w przypadku niektórych dóbr może on trwać nawet kilka lat;