DSC64 (8)

Th© Art <tf Consoryati.on And llostoration

papierowy kartetuszek z krótką, błahą notatką"¹¹. W obu teoriach podkreślono, że przedmioty te nabierają znaczenia (albo Wręcz zostają powołane do życia) dzięki intencji odbiorcy¹¹. Takie przekonanie Reigi podkreśla dobitnie terminem ungewołente Denkmale (pomniki niezamierzone), oznaczającym przedmioty niezamierzone przez swoich twórców jako znaki pamięci, jeżeli wczytamy się w wywody Brandiegą dojdziemy do wniosku, że założenia, jakie przyjmuje w swoich rozważaniach na temat dzieł sztuki, pozwalają w zasadzie na określenie ich mianem: .niezamierzone dzieła sztuki".

Zgodnie z komentarzami do założeń Teoria del restauro, które przedstawiłem wcześniej, artefakt postrzegany przez odbiorcę może zaistnieć w jego świadomości jako dzieło sztuki lub (0 jako pomnik historyczny Zdecydowanego uwypuklenia wymaga jednak stwierdzenie, że ęejgm^ądgędnyrn w systemie teoretycznym Brandiego pozostaje restauracja i przekazanie potomności dzieła sztuki Anie pomnika. Odmiennie wygląda to u Aloisa Riegta, który jest przekonany że nadrzędnym celem powinno / być » u    ji) wartościowego artefaktu jako pomnika przeszłości. Jest rzeczą oczywistą,

że w tym kluczowym dla obu teorii punkcie mamy do czynienia nie z drobnymi niuansami językowymi, lecz z głębokimi rozbieżnościami wynikającymi z wyznawania odmiennych hierarchii wartości. Rozbieżności zarysowują się nie tylko w sferze artykułowanych poglądów na sztukę i kulturę, ale także na płaszczyźnie refleksji nad potrzebami człowieka i jego powinnościami moralnymi.

Różnice w definiowaniu przez Aloisa Riegta i Cesare Brandiego samego przedmiotu oraz celów działalności konserwatorsko-restauratorskiej nabierają szczególnej wyrazistości, gdy na ów przedmiot spojrzymy z perspektywy antropologiczno-kulturowej, gdy potraktujemy go jako nośnik znaczeń, a więc tą co w wywodach Krzysztofa Pomiana zostaje określone mianem semiofbru*. Najważniejszą sferą niewidzialną, do której odsyła dzieło sztuki opisane w Teoria del restauro, jest sztuka. Natomiast w przypadku kultu pomników niezamierzonych analizowanych przez Aloisa Riegla - najważniejszą sferą niewidzialną pozostaje przeszłość.

Restauracja dzieł sztuki według Cesare Brandiego

Stawiając pytanie o tą co wyróżnia dzieło sztuki spośród artefaktów Cesare Brandi zwraca się w swojej refleksji teoretycznej ku podmiotowi postrzegającemu i odpowiada, że za taki wyróżnik można uznać gfflgjg w jaki dzieło sztuki pojawia się i istnieje w świadomości odbiorcy, p tej samej perspektywie ujmuje złożoną problematykę restauracji, a podana przez niego definicja podsumowuje wszystkie najwiinirjiTr wątki jego rozważań. .Restauracja jest metodologicznym momentem rozpoznania dzieła sztuki w jego fizycznej strukturze i jego dwu biegu nowości estetycznej oraz historycznej, rozpoznania

a«

Hi

Mtkł)

Janusz Krawczyk | 99