DSC08

134 8. Monopol

wem i funkcją popytu. Będzie szukał takich wielkości obu zmiennych, które djidza maksymalny zysk. Przedsiębiorstwo na rynku wolnokonkurencyjnym decyduje o wielkości swojej produkcji i sprzedaży, ale nie ma to żadnego wpływu na cenę, którą kształtuje zestawienie popytu i podaży rynkowej.

Ponieważ przychód marginalny jest malejący, to może się zdarzyć, że jego krzywa przetnie tylko lewe ramię krzywej kosztów marginalnych. Na rysunku 8.2 byłoby tak, gdyby krzywa kosztów marginalnych była przesunięta w prawo lub w górę. Koszt marginalny byłby malejący w obu punktach przecięcia krzywych KM i PM. Warunkiem wystarczającym maksymalizacji zysku jest wówczas koszt marginalny malejący wolniej niż przychód marginalny. Wyjątek ten nie zachodzi, gdy rozważa się maksymalizację zysku przedsiębiorstwa konkurencji doskonalej, ponieważ jego przychód marginalny jest stały, a jego wykres jest linią poziomą.

na

Q

WtdkaSe produkcji maksymalizująca zysk monopolu spełnia trzy warunki:

L Przychód marginalny zrównuje się z kosztem marginalnym.

2.    Kosa nargmzir;. rośnie albo maleje wolniej niż przychód marginalny.

3.    Koszt całkowity przeciętny nie praewyższa ceny.

Koszt całkowity przeciętny wielkości produkcji maksymalizującej zysk nu-oopeh omie być wyższy, niższy lub równy cenie, po jakiej nabywcy są gotosi tape taką ilość produktu. Zależy to od wysokości i zmian kosztów całkowitych przcoęayefe-

GdMy krzywa KCP na rysunku 8.2 była przesunięta w górę lub w prawo, ok ir żsąśażffiśy ae nad krzywą popytu, to koszty całkowite przeciętne byłyby wyzsze ba ceny spraedżźy wielkości produkcji spełniającej dwa pierwsze «*

ranki maksymalizacji zysku. Monopol ponosiłby wtedy stratę, ale straty przy innych wielkościach produkcji byłyby jeszcze większe. Monopol byłby nieopłacalny. W długim okresie zbankrutowałby^ chyba że wzrósłby popyt, a cena za ilość maksymalizującą zysk podniosłaby się co najmniej do poziomu kosztu całkowitego przeciętnego.

Oczekując na wzrost popytu i ceny w krótkim okresie, monopol produkuje i ponosi minimalną stratę, jeśli strata ta jest mniejsza niż koszty stałe. W przeciwnym wypadku monopol zawiesza produkcję w krótkim okresie i ponosi minimalną stratę w wysokości kosztów stałych. Produkcja przynosi mniejszą stratę niż zawieszenie działalności, jeśli cena produktu jest nie mniejsza niż koszty zmienne przeciętne, ale mniejsza niż koszty całkowite przeciętne.

Przykład 8.1. Firma Abc jest monopolistą na rynku dystrybucji gazu. Zaobserwowała ona popyt na gaz Q [min nr) przy różnym poziomie ceny P [zł/ m⁵]. Wyznacz wielkość produkcji maksymalizującą zysk firmy dla dwóch różnych kosztów marginalnych produkcji — KM\ i KMa [zł/m³]. Wyznacz maksymalny zysk całkowity w obu przypadkach.

Tabela 8.2. Popyt, cena i dwa warianty kosztów marginalnych monopolu

1 ^Q	1		3	4 |	S	«1	7	8
1 ^p	8	7	6	5	^4		2	1
1 A'-'/,	9	2	1			»l	30	50
1 KMb	9	5	4	3 1	4	*	9	^15

Mnożąc ilość Q przez cenę P. wyznacza się przychód całkowity PC [min zł). Przychód marginalny PM [zł/m³] ustala się, dzieląc przyrost przychodu całkowitego PC przez przyrost wielkości produkcji Q. Pierwsze przyrosty liczy się tu dla zmiany produkcji z zera na jeden, wynoszącej jeden. Dla zerowej produkcji przychód wynosi zero i wzrasta do 8 dla produkcji jeden. Przyrost przychodu wynosi 8. Dzieląc przyrosty, uzyskuje się przychód marginalny wynoszący 8. Dalsze obliczenia prowadzi się podobnie. Ich wyniki zawarto w tabeli 8-3.

Tóek 83. Przychód całkowity i marginalny monopolu

Q	i	2 j 3	4 ) S		_*]
: PC	8	14 | 18	20 I 20	18 14	g
	8	<i| ^4	^2 1	-2 ) -4

Przychód marginalny i koszt marginalny w dwóch wariantach zestawiono w tabeli 8.4. Jeśli koszt marginalny kształtuje się według pierwszego wariantu.