DSC31 (9)

zespołu pytań dotyczących odmienności roi ezftaafcgJ grupy i outsidera w badaniach naukowych — to «hu czas rodzi się wprawdzie nie utożsamianie, ale zfcictaafoj pomiędzy założeniami leżącymi u podstaw ttwłanglu nienia opartego na statusie przypisanym i uwiertptafcJ nienia opartego na statusie nabytym. W pierwszymi przypadku uważa się, że wczesna socjalizacja w |gu turze lub podkulturze ułatwia dostęp do pewnego typ* rozumienia; w drugim składnik socjalizacji dorosłych • reprezentowany przez wyuczone umiejętności w lej czy innej dziedzinie nauczania traktuje się jako czyn-1 nik zwiększający prawdopodobieństwo dostępu do paw-1 nych innych odmian rozumienia.

¹⁵ Jak przypomina J. Agassi (Priuileged Access, "Ioquiry". | zima 1969, ss. 420—426) termin .^solipsyzm metodolo-1 giczny” został wprowadzony przez Rudolfa Gornapa . i wskazywał na teorię wiedzy zwaną sciurualizmem. I zgodnie z którą „wszelka wiedza — zarówno o świacie I jak i o naszej własnej jaźni — pochodzi z doznań zmy- 1 słowych”. Przekonanie, zgodnie z którym cała faktycz na wiedza jednostki ma źródło w jej subiektywnych I doznaniach, określane jest czasem jako ,niezbywalny I egocentryzm * \

¹⁶ Jak wspomniałem w pierwszym wydaniu tego ar tyku- 1 łu, np. socjologowie hinduscy musieli znosić perory i zarzuty pochodzące od rażąco niekompetentnych badaczy społecznych z zewnątrz, którzy wdawali się w pochopne i powierzchowne badania dotyczące problemów indyjskich (por. R. K. Merton: Insiders and Outsider* | w Essays on Modemization of Underdeueloped Socie-ties pod red. A. R. Desai, Bombay 1971).

¹⁷    R. W. Conant: Black Power in Urban America, ’'Libra-ry Journal”, 15 V 1968.

¹⁸    Abd-1 Hakimu, Ibn Alkalimat (G. McWorter): The Ideo- |

©/ Black Soda! Science, ”Black Scholar", XII 1969, s, 35.

W. T. Foniaine: ^Sociai Determinantion” in the Wri-tiatgs of Nejyro Scholara, "American Journal of Sociolo-D “, lima 1944, ss. 302—315.

Por. M. Weber: Oesammelte Aufs&tze zur Wissen-ąh«/frl*^Ł—. Tubingen 1951 (I wyd. 1922), ss. 146—214. iW. G. Sum ner: Folkuxiys, Boston 1907, s. 13. t Wprowadzając swój pożyteczny termin „ksenocen-trymm", który odnosi się do zasadniczej i zarazem iyczliwej postawy w stosunku do grupy innej niż własna, D. P. Kent i R. G. Burnight (Group Centrism in Complex Sodeties, ”American Journal of Sociology”, XI 1951, ss. 256—259) utrzymali niekorzystną, wprowadzoną przez Sumnera praktyką przedwczesnego łączenia w jednym pojęciu dwu znaczeń: centralności | oceny, które należy analizować oddzielnie. To rozróżnienie można zachować w terminologii, jeśli traktuje się „ksenocentryzm” jako termin rodzajowy, którego analitycznie rozróżnionymi składnikami będzie z jednej strony życzliwa postawa wobec grupy, której nie jest się członkiem, (np. stosunek wielu białych przedstawicieli amerykańskiej klasy średniej wobec czarnych) nazywana „ksenofilią”, z drugiej zaś postawa nieżyczliwa, którą Pareto nazwał „ksenofobią". Rosnące teoretyczne zainteresowanie nastawieniami wobec innych niż własna grup odniesienia, zakładające jakiś rodzaj outsiderstwa, (por. H. H. Hyman: Reference Groups w International Encyclopedia of the Sociai Sciences, New York 1968, t. XIII; R. K. Mer ton i A. K. Rossi: Contributions to the Theory of Reference Group Behaoior w Continuities in Sociai Research, pod red. R. K. Mer tona i P. F. Lazarsfeld, New York 1950) i znaczne rozprzestrzenianie się zarazem etnocentryzmu