41821 str 050 051 (2)

24. OD PROFOSA DO ŻANDARMA

Tym razem nasz zestaw pytań dotyczy dyscypliny wojskowej, z którą nie zawsze było najlepiej. Znany z Ogniem i mieczem Samuel Łaszcz był strażnikiem wielkim koronnym, a więc dygnitarzem wojskowym bardzo wysokiego szczebla. 1 ten sam Łaszcz otrzymał za zabójstwa, zajazdy, rabunki przeszło 270 wyroków banicji i infamii, z których nic sobie nie robił. Inny przykład: znany z twardej ręki hetman Karol Chodkiewicz musiał aż buławą pędzić pułkownika Marcina Ka-zanowskiego, by zmusić go do zajęcia ze swym pułkiem wyznaczonego miejsca. Z drugiej jednak strony szeregowa brać żołnierska podlegała reżimowi tak surowemu, że często przypominał osławiony dryl pruski. O dyscyplinie świadomej, obywatelskiej mówiło się w wojsku dopiero od czasów Kościuszki

1.    Wskaż dwa głośne przypadki niesubordynacji w wojsku Bolesława Krzywoustego — jeden w 1103, drugi w 1108 roku.

2.    Wskaż dwa najgłośniejsze przypadki rokoszu pospolitego ruszenia — jeden za Kazimierza Jagiellończyka, drugi za Zygmunta Starego.

3.    Dziś profos to podoficer „przyjmujący i pilnujący aresztantów wojskowych”, a jak było w przeszłości?

4.    Wskaż najstarsze (z XV wieku) przepisy dyscyplinarne w wojsku polskim.

5.    Jaka formacja w dawnym wojsku polskim zasłynęła w XVII wieku ze szczególnego lekceważenia dyscypliny?

6.    Do jakich celów były używane występujące w XVIII wieku „komenderówki”?

7.    Jakie rodzaje kar fizycznych przewidywał kodeks karny wojska polskiego z 1775 roku?

8.    Co się stało z powołanym w. 1816 roku korpusem żandarmerii Królestwa Kongresowego?

9.    Kiedy zostały wprowadzone w Polsce specjalne sądy wojskowe — audytoriaty?

10. Jakiego rodzaju sądy wojskowe wprowadzone zostały w 1863 roku przez Rząd Narodowy?

4* 51