str 050 051

Sojusz z Rosją wiązał również z widokami własnych korzyści w postaci nadań majątkowych, których domagał się od cara. Wincenty Gosiewski orientował się, że to, co zaszło na Litwie, może przyspieszyć konflikt szwedzko--rosyjski. Stając więc na czele obozu antyszwedz-kiego na Litwie — szukał poparcia Rosji.

Wypadki przyszły mu rychło z pomocą. Car Aleksy Michajłowicz, zaskoczony rozwojem sytuacji na Litwie, a zwłaszcza kapitulacją Radziwiłła wobec Szwedów, przysłał do obu hetmanów litewskich poselstwo z propozycją poddania się Rosji.

Do dobrze chronionego miejsca pobytu Gosiewskiego przybył poseł carski Wasyl Licha-row.

Hetman przyjął go grzecznie, godnie ugościł, a potem zaczęła się kilkugodzinna rozmowa w cztery oczy.

Gospodarz i gość zgodni byli, że układ zawarty w Kiejdanach przez Janusza Radziwiłła jest wymownym poparciem najśmielszych zamiarów szwedzkich w stosunku do Rosji. Radziwiłł bowiem, oddając pod władzę Karola Gustawa Litwę bez walki, ułatwił Szwedom zajęcie dogodnych pozycji do podjęcia agresywnych kroków przeciwko Rosji. Gosiewski doradzał Rosjanom szukania porozumienia z Polską, gdyż obu państwom groziło poważne niebezpieczeństwo ze strony Szwecji.

„Zawrzyjcie wy — mówił Licharowowi — z królem polskim Janem Kazimierzem pokój, czyńcie zaraz zawieszenie broni z wojskami JKM, nie dawajcie podnieść głowy królowi

szwedzkiemu, póki całej Korony nie zajmie. Czy nie lepiej wam z nami, którzy i wiarą i chodzeniem i mową do siebie podobni niż ze Szwedem zamorczykiem, będąc z dawna sąsiady mieć ligę i tego nieprzyjaciela wojować?"

Carski poseł długo gładził gęstą, czarną brodę, popijał herbatę i rozmyślał. Widocznie argumentacja była trafna, gdyż rozstawali się w dobrej komitywie.

W celu kontynuowania rozmów wysłał Gosiewski potajemnie do cara swego sekretarza i przyjaciela, Franciszka Medekszę, z poleceniem przedstawienia dokumentu z podpisem Magnusa de la Gardie, demaskującego zmowę Radziwiłła ze Szwedami, wymierzoną pośrednio przeciwko Rosji,

Udało mu się pozyskać dla swojej polityki ugody z Rosją Pawła Sapiehę, reprezentującego w.danej chwili jedyną realną siłę militarną i polityczną na Litwie.

W całokształcie tych poczynań uwidocznił się w pełni świetny talent dyplomatyczny hetmana polnego. Bez przesady można stwierdzić, że właśnie Gosiewski stał się głównym autorem układu z Rosją.

Wprawdzie na Litwie znaczna część możno-władców nie poparła Janusza Radziwiłła i stanęła do walki ze Szwedami, dochowując wierności

51