111712

3.Papierami wartościowymi są również inne niż wymienione w ustęp 2 prawa majątkowe których cena zalezy bezpośrednio lub pośrednio od ceny papierów wartościowych wymienionych w ustęp 1 i 2 (prawa pochodne)

De facto nie jest ona definicją papierów wartościowych.)

W art. 921(6) i 921(7) KC wskazano na istotny łącznik z punktu widzenia papieru wartościowego- niemożność wykonywania prawa bez dysponowania nośnikiem materialnym. Po zestawieniu tych dwóch przepisów możemy stwierdzić ze polski ustawodawca stanął po stronie koncepcji wykonywania prawa.

Mówiliśmy tu o tradycyjnym pojęciu papierów wartościowych ale na gruncie rynku publicznego odchodzi się od takiej koncepcji wprowadzając dematerializacje papierów wartościowych- W klasycznym ujęciu papieru wartościowego możemy być uprawnionymi materialnie ale bez dysponowania nośnikiem materialnym nie możemy tego udowodnić.

Nośnik materialny inkorporuje/ ucieleśnia określone prawo. Tutaj stykamy się z zasada numerus clausus papierów wartościowych- papierami wartościowymi są tylko te konstrukcje które zostały tak określone w ustawie. Ustawodawca dekretując dany typ normatywny określa jakie prawo będzie inkorporowane w konstrukcji papieru wartościowego. Wyraża to art 3 PapWartPr. Papiery wartościowe to tylko te należące do typów normatywnych zastrzeżonych przez ustawodawcę. Na początku lat 90 tych Aleksander Chłopecki forsował tezę ze ta zasada nie obowiązuje podobnie jak w krajach anglosaskich. Podstawą dla kreacji nowych typów papierów wartościowych stanowiły wg niego przepisy KC. Jest to stanowisko błędne oparte na konstrukcji commercial papers otwartej definicji papierów wartościowych (np. na podstawie section 2 ustawy amerykańskiej za papier wartościowy może być uznany każdy dokunent). W Polsce jeszcze na gruncie KZ istniała konstrukcja długu na okaziciela(art. 225 i nast.) odpowiednik anglosaskich commercial papers .pozwalająca na kreację różnych papierów wartościowych. Obecnie przepis taki nie istnieje.

Koncepcja Chłopeckiego została zarzucona czego wyrazem jest art 3 PapWartPr.

Przyjmując zasadę numerus clausus możemy dokonać podziału papierów wartościowych ze względu na funkcję prawną:

Papiery wartościowe

Papiery ucieleśni Papi

Ce wierzytelności

liewające na prawę go rozporządzani.

Papiery o charakterze udziałowym eczą

•jest to podział tradycyjny

Art 921(16) KC- Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do papierów wartościowych opiewających na prawa inne niż wierzytelności.

Przepis ten daje podstawę do stworzenia dualistycznego podziału normatywnego.

Papiery wartościowe

Papiery ucieleśniające wierzytelności

Papiery ucieleśniające wierzytelności- chodzi tu głównie o wierzytelności pieniężne. Występują tu obligacje pieniężne, bony skarbowe, bony pieniężne, czeki, weksle, świadectwa założycielskie. kuą>ony dywidendowe, certyfikaty inwestycyjne. W tej grupie występują jeszcze papiery opiewające na wierzytelności niepieniężne np.: obligacje opiewające na świadczenia niepienięzne(np. z prawem do objęcia akcji z nowej emisji), obligacje z prawem do wymiany na akcje/ udziały spółki zależnej.

Papiery udziałowe: akcje(imienne mogą być wydawane bez pełnego pokrycia; w przypadku akcji na okaziciela stracilibyśmy kontrolę nad akcjami i wierzytelnościami), świadectwa tymczasowe(sirogat akcji; wydawany akcjonariuszowi który nie dokonał pełnej wj>łaty na akcje; są to j>apiery imienne- zawsze identyfikują osobę uprawnioną)

Papiery przyznające prawo do rozporządzania rzoczą: konosamenty wydawane przez domy składowe i konosamenty wydawane na podstawie Kodeksu Morskiego

Pojawiają się typy które nie można zakwalifikować do żadnej z tych kategorii- konstriiccje mieszane np.: powszechne świadectwa udziałowe emitowane przez NFI(w tej chwili me występują)- ucieleśniały one prawo do pewnej wierzytelności pieniężnej (dywidendy) a z drugiej strony dawały prawo do ich wymiany na akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Obecnie mamy do czynienia z kwitami depozytowymi. Z zasady przyznają one prawo do wymiany na inne papiery wartościowe; mogą tez przyznawać prawo do dywidendy oraz pozwalać na określanie w sposób wiążący zasad głosowania przez osobę będącą akcjonariuszem. Papiery te dają w ten sposób korporacyjną możliwość oddziaływania na spółkę przez osobę me będącą akcjonanuszem. Pojawiła się tez kategona prawa do akcji. Ustawodawca zaliczył je do kategoni papierów wartościowych ale jest to jeden z błędów definicji z art 3 PapWartPr ze względu na przyrównanie takich konstrukcji do klasycznych papierów wartościowych.

Kolejny podział dokonywany jest w oparciu o kryterium sposobu oznaczenia osoby uprawnionej

Papiery wartościowe

Papiery imien

Podział ten pokrywa się z kryterium sposobu przenoszenia praw.